Voeding en gezondheid

Zwangerschap & lactatie

Hieronder vindt u wetenschappelijke onderzoeken (overzichtsartikelen) naar het verband tussen voeding en zwangerschap & lactatie:
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patiënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

2023:

  1. Vrouwen met zwangerschapsdiabetes hebben baat bij probiotica/synbiotica supplementen
  2. Vitamine B6 supplementen verminderen misselijkheid en braken tijdens zwangerschap

2021:

  1. Magnesiumsupplementen verlagen niet krampen in de benen tijdens zwangerschap
  2. Borstvoeding verlaagt eierstokkanker onder vrouwen met BRCA-1 of BRCA-2 genmutatie
  3. Vitamine- en mineralensupplementen verlagen oxidatieve stress bij vrouwen met zwangerschapsdiabetes
  4. Dagelijks >650 mg DHA + EPA supplementen tijdens zwangerschap verhoogt geboortegewicht
  5. Dagelijks 400 microgram foliumzuur tijdens zwangerschap verlaagt autisme
  6. Vitamine A suppletie verlaagt bronchopulmonale dysplasie bij prematuur geboren baby’s
  7. Dagelijks 100 mg cholesterol verhoogt zwangerschapsdiabetes

2020:

  1. Probiotica-supplementen tijdens zwangerschap verlagen eczeem bij nakomelingen
  2. Een hoger vitamine D-gehalte tijdens zwangerschap verlaagt MS bij nakomeling
  3. Omega-3 vetzuren + vitamine E of D verlagen zwangerschapsdiabetes
  4. N-3 vetzurensupplementen verlagen pre-eclampsie tijdens de zwangerschap

2019:

  1. DHEA-supplementen verhogen vruchtbaarheid bij vrouwen
  2. Een hoog vrije vetzurengehalte verhoogt zwangerschapsdiabetes
  3. Foliumzuur tijdens zwangerschap verlaagt acute lymfatische leukemie bij kinderen
  4. 0.6-2 gram calciumsupplementen per dag verlaagt zwangerschapsvergiftiging
  5. Steady state bloed foliumzuurconcentratie wordt bereikt met 100 mcg foliumzuur 

2018:

  1. Probiotica-supplementen zowel voor als na de zwangerschap verlagen atopische dermatitis
  2. 2 keer 2 gram inositolsupplementen per dag verlaagt zwangerschapsdiabetes
  3. 3-6 maanden na de geboorte is beste moment om eieren te introduceren
  4. PUFA-supplementen verhogen niet intelligentie van baby’s met een laag geboortegewicht
  5. Vegetarisch dieet tijdens zwangerschap verhoogt baby met een laag geboortegewicht onder Aziaten
  6. Myo-inositol supplementen verlagen zwangerschapsdiabetes en een vroeggeboorte 
  7. Bloedarmoede aan begin zwangerschap verhoogt een SGA-baby
  8. Probiotica- en visoliesupplementen tijdens zwangerschap verlagen allergie

2017:

  1. Borstvoeding verlaagt baarmoederkanker
  2. Dagelijks 1 mg heemijzer via voeding verhoogt zwangerschapsdiabetes
  3. Vitamine D-tekort verhoogt spontane miskraam tijdens de eerste trimester van de zwangerschap
  4. Een hoog serum kopergehalte verhoogt zwangerschapsvergiftiging onder Aziaten 
  5. Visconsumptie tijdens de zwangerschap verlaagt niet allergie bij nakomelingen in de leeftijd tussen 0 en 8 jaar
  6. Vitamine D-tekort tijdens zwangerschap verhoogt vroeggeboorte
  7. Vitamine B12-tekort tijdens de zwangerschap leidt tot een laag geboortegewicht

2016:

  1. Foliumzuursupplementen tijdens zwangerschap verlagen een vroeggeboorte en een SGA-baby
  2. Borstvoeding geven beschermt vrouwen tegen botontkalking op latere leeftijd
  3. Een hoog kopergehalte in het bloed verhoogt zwangerschapsvergiftiging
  4. Een laag vitamine D-gehalte tijdens de zwangerschap verhoogt eczeem in de kindertijd
  5. Multivitaminesupplementen verlaagt niet een zwangerschapsvergiftiging
  6. Visoliesupplementen tijdens de zwangerschap verlaagt vroeggeboorte en verhoogt geboortegewicht
  7. Vitamine D-tekort verhoogt vroeggeboorte
  8. Een laag serum zink-, calcium- of magnesiumgehalte verhoogt de bloeddruk tijdens de zwangerschap
  9. Vitamine D-tekort verhoogt zwangerschapsdiabetes
  10. 4-6 maanden na de geboorte is de beste tijd om gluten te introduceren bij baby’s

2015:

  1. Koffie tijdens de zwangerschap verhoogt niet neuraalbuisdefecten
  2. Vrouwen met zwangerschapsdiabetes hebben een hoog triglyceridengehalte en een laag HDL-cholesterolgehalte
  3. Borstvoeding verlaagt baarmoederkanker
  4. Foliumzuur tijdens de zwangerschap verlaagt mogelijk aangeboren hartafwijkingen
  5. Vrouwen met zwangerschapdiabetes hebben minder selenium in het lichaam

2014:

  1. Overgewicht tijdens de zwangerschap verhoogt astma in de kindertijd

2013:

  1. Een vitamine D-bloedwaarde lager dan 50 nmol/L tijdens de zwangerschap verhoogt pre-eclampsie, zwangerschapdiabetes, een vroeggeboorte en een SGA-baby
  2. L-argininesupplementen verlagen de bloeddruk tijdens de zwangerschap
  3. Consumptie van vis verlaagt astma bij kinderen
  4. 10 tot 66 mg ijzer per dag tijdens de zwangerschap verhoogt het geboortegewicht
  5. Zowel onder- als overgewicht van de moeder heeft nadelige effecten op de pasgeborene
  6. PUFA’s in zuigelingenvoeding verbeteren mogelijk de gezichtsscherpte van baby’s tot 12 maanden
  7. Jodium-tekort velaagt de IQ van kinderen tot 5 jaar

20112:

  1. PUFA’s in zuigelingenvoeding verbeteren niet het cognitief vermogen van baby’s
  2. Borst- en flesgevoede baby’s hebben niet dezelfde lichaamssamenstelling
  3. Vrouwen hebben baat bij het slikken van multivitamine-supplementen tijdens de zwangerschap
  4. Een hoog maternaal homocysteïnegehalte verhoogt de kans op een SGA-baby
  5. Borstvoeding biedt bescherming tegen suikerziekte type 1
  6. PUFA-supplementen geven geen verbeteringen van de visuele en de neurologische ontwikkeling bij foetus

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Een zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken oftewel 9 maanden. Een zwangerschapsduur tussen 37 en 42 weken wordt als normaal beschouwd. De periode van 37 tot 42 weken wordt dan ook "de à terme periode" genoemd. Na ongeveer zestien weken kan de zwangere vrouw de baby voelen bewegen (schoppen). Het geslacht is pas duidelijk kenbaar na de veertiende week. Na 30 weken van zwangerschap is de baby in staat om een taal te herkennen.

Tijdens de zwangerschap krijgt het kind via de placenta oftewel moederkoek voedingstoffen voor de groei. Echter, de vetoplosbare vitamines kunnen heel slecht de placenta passeren en dat verklaart waarom een pasgeborene weinig reserves aan vetoplosbare vitamines (vitamine A, D, E en K) heeft.

De zwangerschap wordt in 3 perioden onderverdeeld:

  1. De eerste 3 maanden. Tijdens deze maanden worden alle organen van de foetus aangelegd.
  2. De tweede 3 maanden, waarin de organen zich verder ontwikkelen.
  3. De laatste 3 maanden, waarin het accent op groei ligt. Tijdens deze 3 maanden krijgt het ongeboren kind per dag 67 mg DHA van de moeder.
    Tijdens deze laatste 3 maanden, ligt de behoefte aan n-3 vetzuren voor de moeder rond 50 mg/kg/dag en voor n-6 vetzuren rond 400 mg/kg/dag. Dus als de moeder 70 kg weegt, moet zij dagelijks 3500 mg (50 mg x 70 kg) n-3 vetzuren binnenkrijgen.

Meest voorkomende ongemakken tijdens de zwangerschap zijn:

  • Ochtendmisselijkheid.
  • Maagzuur en obstipatie.
  • Afkeer voor producten die zij normaliter graag gebruiken (bijvoorbeeld, koffie).
  • Een onbedwingbare aantrekkingskracht voor bepaalde levensmiddelen (bijvoorbeeld, augurken).
  • Hoge bloeddruk.
  • Zwangerschapsdiabetes.
  • Vochtophoping.

Een vrouw met een BMI van 18.5-25 komt gedurende de zwangerschap gemiddeld 12 kilogram aan, waarvan ongeveer een derde het gewicht van het kind zelf is.
Een richtlijn voor de gewichtstoename bij een zwangerschap is een stijging van het lichaamsgewicht van voor de zwangerschap met 20%.

BMI voor zwangerschap

Gewenste gewichtstoename tijdens zwangerschap

<19.8

12.5-18

19.8-26

11.5-16

26-29

7-11.5

>29

6

Een vrouw met 65 kg en 1.57 meters heeft een BMI van 26.4 (65/(1.57x1.57)). BMI is kg/m2.

De energiebehoefte neemt tijdens de zwangerschap toe:

De  zwangerschapsduur

Extra kcal per dag

De eerste 3 maanden

70

3 maanden tot 6 maanden

260

De laatste 3 maanden

50

Tijdens borstvoeding heeft de vrouw gemiddeld extra 500 kcal per dag nodig. Tijdens borstvoeding wordt de vetreserves die tijdens de zwangerschap opgebouwd zijn, afgebroken. De meeste vrouwen zijn 6 maanden tot een jaar na de bevalling weer op hun gewicht van vóór de zwangerschap.

Het is niet wenselijk dat een vrouw tijdens de zwangerschap afvalt tenzij het moet van de huisarts.

De Wereldgezondheidsorganisatie laat zien dat een optimale geboortegewicht van 3.1-3.6 kg is geassocieerd met een gewichtstoename van 10-14 kg tijdens de zwangerschap.

Een gemiddeld geboortegewicht (gewicht van een pasgeborene) is ongeveer 3500 mg. Er is sprake van ondergewicht wanneer de pasgeborene minder dan 2500 mg weegt.

Geboorte:
Tegenwoordig wordt een baby die bij de geboorte te klein is voor de zwangerschapsduur “een SGA- baby” genoemd.

Bij een geboorte tot 16 weken zwangerschap spreekt men van een miskraam.
Bij een geboorte bij 24 tot 26 weken zwangerschap is er sprake van de grens van levensvatbaarheid.
Bij een geboorte bij 32 weken zwangerschap of minder spreekt men van extreme prematuriteit.
Bij een geboorte bij 28 tot 37 weken zwangerschap spreekt men van prematuriteit oftewel vroeggeboorte.
Bij een geboorte bij 37 tot 42 weken spreekt men van voldragen.

Moedermelk productie:
Borstvoeding bevat de eerste 4-6 maanden voldoende voedingstoffen om de totale behoefte van de pasgeborene te voldoen. Het aanbod van moedermelk wordt automatisch afgestemd op de vraag van de pasgeborene. Na 4-6 maanden moet de pasgeborene naast borstvoeding ook opvolgmelk krijgen. In principe kan borstvoeding tot de eerste 2 jaar gegeven worden.

Bij het aanleggen van de borst krijgt de pasgeborene eerst de voormelk (bevat weinig vet en veel lactose) en als laatst de namelk (bevat veel vet, vetzuren en vitamines). Daarom is het belangrijk dat een kind altijd eerst de ene borst moet leegdrinken, voordat aan de andere begonnen wordt. Anders gezegd, hoe leger de borst, des vetter de moedermelk.

Regelmatig en met korte tussenpozen het kind laten drinken is goed voor de productie van de moedermelk. In de kraamtijd is de richtlijn zo'n acht tot twaalf voedingen per 24 uur. Elke borst produceert gemiddeld 400 ml melk per 24 uur.
Moedermelk levert gemiddeld 75 kcal en 4.2 gram vet per 100 ml.

Voedingsadviezen bij zwangerschap:

  • Een gebalanceerde voeding tijdens de zwangerschap bevat producten met 15-20 En% eiwit, producten met maximaal 30-35 En% vet, producten met maximaal 7-10 En% verzadigd vet, producten met maximaal 0.1-0.5 gram natrium per 100 gram product, producten met minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal en vissen die 450 mg EPA en DHA (waarvan 200 mg DHA) per dag leveren oftewel een dagelijkse voeding met:

    15-20 En% eiwit, maximaal 30-35 En% vet, maximaal 7-10 En% verzadigd vet, maximaal 0.3 gram zout per 100 kcal en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal.
     
  • Drink geen alcohol.
  • Stop met roken.
  • Consumeer niet meer dan 200-300 mg cafeïne per dag. 1 kopje koffie levert gemiddeld 100 mg cafeïne.
  • Slik 400 microgram foliumzuursupplement per dag gedurende een periode van tenminste vier weken vóór tot de eerste acht weken van de zwangerschap.
  • Eet niet meer dan 3000 microgram vitamine A per dag. 3000 microgram vitamine A komt overeen met 25 gram lever-(producten).
  • Streef naar een BMI van 18.5-25 vóórdat u de zwangerschap ingaat. Wetenschappelijke studies lieten zien dat een BMI van 23 ideaal is om een zwangerschap in te gaan.
  • Eet vis die minimaal 200 mg DHA per dag levert. DHA is nodig voor de ontwikkeling van de hersenen en het gezichtsvermogen.  
  • De WHO adviseert minimaal 300 mg DHA+EPA per dag gedurende de zwangerschap. Vette vissen bevatten meer DHA+EPA dan niet vette vissen. Vetten vissen zijn makreel, haring, sardines, paling, bokking, ansjovis en zalm.
  • De Gezondheidsraad adviseert 2 keer vis per week gedurende de zwangerschap.
  • Eet geen rauw of halfgaar (rosé gebakken) vlees omdat de vrouw geïnfecteerd kan raken met toxoplasmose. Toxoplasmose kan blijvende schade veroorzaken aan de hersenen en de ogen van het ongeboren kind. Uitwerpselen van katten en zandbakken zijn ook bronnen van toxoplasmose.
  • Gebruik geen kalebaskalk omdat kalebaskalk veel lood bevat. Lood tast het centrale zenuwstelsel en de nieren van het ongeboren kind aan.
  • Eet geen kazen die van rauwe melk (au lait cu) gemaakt zijn. In rauwe melk kan de listeria bacterie zitten. Listeria kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind en zelfs een miskraam tot gevolg hebben.
  • Neem een multivitaminesupplement.
  • Neem een visoliesupplement (450 mg EPA en DHA per tablet) wanneer u geen vis eet. Slik voedingssupplementen altijd in overleg met een deskundige!

Voedingsadviezen bij borstvoeding oftewel lactatie:

  • Drink geen alcohol.
  • Stop met roken.
  • Eet vis die minimaal 200 mg DHA per dag leveren.
  • Drink niet meer dan 3 kopjes koffie of 3 kopjes thee per dag. 300 mg cafeïne (zit in koffie en thee) of meer per dag kan de baby onrustig maken.
  • Geef de baby na 6 maanden pas nitraatrijke groenten en pas na 7-12 maanden glutenbevattende levensmiddelen.
  • Geef 4-6 maanden lang uitsluitend borstvoeding want moedermelk is de gezondste voeding voor het kind. Na 4-6 maanden moet de baby naast borstvoeding ook bijvoeding krijgen want borstvoeding dekt na 4-6 maanden niet meer de dagelijkse voedingsbehoefte van de opgroeiende baby.
  • Probeer niet meer dan 0.5 kg per week af te vallen, anders krijgt uw baby via moedermelk teveel giftstoffen binnen. Gifstoffen worden in het lichaam namelijk in vetweefsels opgeslagen.

Basisvoedingen voor zwangeren en vrouwen de borstvoedingen geven (=zogenden):

PRODUCTGROEPEN

ZWANGEREN

ZOGENDEN

Groenten

200 gram oftewel 4 opscheplepels

200 gram oftewel 4 opscheplepels

Fruit

200 gram oftewel 2 stuks

300 gram oftewel 3 stuks

Brood

210 gram oftewel 6 sneetjes

280 gram oftewel 8 sneetjes

Aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten

200 gram oftewel 4 stuks aardappelen

250 gram oftewel 5  stuks aardappelen

Vleeswaren, vis, kip, eieren en vleesvervangers

125-150 gram

125-150 gram

Melk(producten)

450 ml oftewel 3 glazen

450 ml oftewel 3 glazen

Halvarine

30 gram (5 g per sneetje brood)

40 gram (5  g per sneetje brood)

Kaas

30 gram oftewel 1.5 plakjes

30 gram oftewel 1.5 plakjes

Bereidingsvetten (zonnebloem- of olijfolie)

15 gram oftewel 1 eetlepel

15 gram oftewel 1 eetlepel

Dranken (koffie, thee, melk en water)

1.5-2.0 liters

1.5-2.5 liters

Hart- en vaatziekten

Hieronder vindt u wetenschappelijke onderzoeken (overzichtsartikelen) naar de relatie tussen voeding en hart- en vaatziekten:
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patiënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

2024:

  1. Coënzyme Q10 supplementen verbeteren enthotheelfunctie
  2. 25 gram carotenoïdensupplementen verlaagt bloeddruk

2023:

  1. Dagelijks 500 ml sinaasappelsap verlaagt causaal slecht cholesterol
  2. 30 gram volkoren granen verlagen hart- en vaatziekte
  3. Dagelijks 200 tot 700 mg calcium via voeding verlaagt een beroerte onder Aziaten
  4. Groene thee verlaagt mogelijk causaal hart- en vaatziekten
  5. Groene thee verlaagt causaal bloeddruk bij gezonde personen

2022:

  1. Dagelijks 20 gram olijfolie verlaagt hart- en vaatziekten
  2. Dagelijks 25-200 gram pinda’s verlagen mogelijk causaal triglyceridengehalte
  3. Brassica-groenten verlagen causaal totaal cholesterolgehalte
  4. Hoge vezelinname verlaagt causaal hart- en vaatziekten
  5. Dagelijks 500 mg flavonoïden via voeding verlaagt hart- en vaatziekte, suikerziekte en een hoge bloeddruk
  6. Vitamine D gehalte tussen 40 en 75 nmol/L verlaagt bloeddruk bij volwassenen
  7. Dagelijks 50 mg flavanonen via voeding verlaagt een beroerte
  8. Haver verlaagt mogelijk causaal hart- en vaatziekten

2021:

  1. Bessen verlagen hart- en vaatziekten
  2. HDL cholesterolgehalte tot 2.05 mmol/L verlaagt doodgaan aan alle oorzaken
  3. Kalium verlaagt hart- en vaatziekten
  4. 4000 mg inositolsupplementen verlagen bloeddruk
  5. Dagelijks 50 mg anthocyaninen of 100 mg proanthocyanidinen via voeding verlagen coronaire hartziekte
  6. Uien verlagen causaal slecht cholesterol
  7. Groene bladgroenten verlagen hart- en vaatziekten
  8. Veel witvlees verlaagt doogaan aan alle oorzaken
  9. 0.1 tot 14 alcoholische dranken per week verlagen veneuze trombo-embolie
  10. Rijstzemelenolie verlaagt causaal cholesterol- en triglyceridengehalte bij volwassenen
  11. 175-350 gram vette vis per week voor hartpatiënten
  12. Soja verlaagt causaal bloeddruk bij volwassenen
  13. Dagelijks 1000 mg calciumsupplementen verhoogt hart- en vaatziekten onder postmenopauzale vrouwen
  14. Omega-3 vetzuren via voeding verlaagt recidief veneuze trombo embolie

2020:

  1. Dagelijks 0.5 tot 6 gram taurine-supplementen verlagen bloeddruk van patiënten met leverontregeling
  2. Dagelijks 1 mg heme-ijzer via voeding verhoogt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  3. Dagelijks 3 kopjes koffie of meer verhoogt causaal hart- en vaatziekten
  4. Plantaardige eiwitten verlagen doodgaan aan hart- en vaatziekten
  5. 2-3 porties vis per week verlagen coronaire hartziekte onder patiënten met suikerziekte type 2
  6. 1 gram natrium per dag verhoogt hart- en vaatziekten met 6%
  7. Een hoge visconsumptie verlaagt coronaire hartziekte
  8. Dietary intake of vitamin B6 and folate reduces stroke
  9. Vitamine C tekort verhoogt de bloeddruk
  10. Groene thee verlaagt bloeddruk bij mensen met een hoge bloeddruk
  11. Kalium-inname tot 3128 mg per dag verlaagt bloeddruk
  12. Tomaten verhogen goed cholesterolgehalte
  13. Calciumsupplementen verhogen hartinfarct
  14. Dagelijs 100 mg magnesium via voeding verlaagt een beroerte
  15. Ziekte van Alzheimer verhoogt een hersenbloeding
  16. Glutenallergie verhoogt boezemfibrilleren
  17. 100 gram vis per dag verlaagt hart- en vaatziekten
  18. Dagelijks 1 kopje thee verlaagt hart- en vaatziekten onder ouderen
  19. Lijnzaad verlaagt plasma Lp(a)-gehalte
  20. Quercetinesupplementen verlagen bloeddruk
  21. Hartfalen verhoogt dementie
  22. LDL cholesterol verhoogt hart- en vaatziekten
  23. Koolhydratenarme diëten verlagen hart- en vaatziekten

2019:

  1. Druiven verlagen slecht cholesterol
  2. <400 mg groene koffiebonen-extract supplementen verlagen de bloeddruk
  3. 150 mg/dag quercetine-supplementen verlagen LDL-cholesterol van mensen met obesitas
  4. Dagelijks 2 gram L-carnitine verlaagt bloeddruk van mensen met overgewicht
  5. Veel vitamine C via voeding verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  6. Anthocyaninen via voeding verlaagt hypertensie
  7. Cashewnoten verlagen de bloeddruk
  8. Coënzym Q10 supplementen verlagen ontstekingen in patiënten met coronaire hartziekte
  9. Kiwi verlaagt niet hart- en vaatziekten
  10. Transvetzuren verhogen hart- en vaatziekten
  11. Veel antioxidanten via voeding verlagen doodgaan aan hart- en vaatziekten
  12. Pinda’s gedurende 12 weken verhoogt goed cholesterol

2018:

  1. Vitamine E via voeding verlaagt een beroerte
  2. Middellangketenige verzadigde vetzuren verhogen sneller goed cholesterol
  3. Dagelijks 150 gram friet verhoogt suikerziekte type 2
  4. Walnoten verlagen slecht cholesterolgehalte
  5. Veel natrium via voeding verhoogt een beroerte
  6. EPA&DHA verlagen postoperatieve atriale fibrillatie na een bypass hartoperatie
  7. EPA&DHA verlagen postoperatieve atriale fibrillatie na een bypass hartoperatie
  8. Coronaire hartziekte en hartfalen verhogen dementie
  9. Olijfolie verhoogt sneller het HDL cholesterolgehalte dan andere plantaardige oliën
  10. 1 portie gevogelte per week verlaagt een beroerte onder vrouwen
  11. Resveratrol supplementen verlagen niet cholesterolgehalte
  12. Dagelijks 20 gram vis verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten

2017:

  1. Een dieet met weinig verzadigd vet verlaagt hart- en vaatziekten
  2. Dagelijks 500 mL rode bietensap verlaagt de bloeddruk
  3. Dagelijks 100 gram roodvlees, 50 gram bewerkt vlees en 250 mL suikergezoete frisdrank verhogen de bloeddruk
  4. 28 gram volle granen per dag verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  5. Witvlees verlaagt een beroerte
  6. 8.7 gram oplosbare vezelsupplementen gedurende 7 dagen verlaagt de bloeddruk
  7. Een dieet met <10 En% verzadigd vet verlaagt cholesterolgehalte en bloeddruk bij kinderen
  8. Suikergezoete frisdrank, eieren en rood- en bewerkt vlees verhogen hart- en vaatzieken
  9. EPA en DHA supplementen verlagen hart- en vaatziekten
  10. Dagelijks 12 gram noten verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten en kanker
  11. 1 tot 724 mg anthocyaninen per dag verbetert hartfunctie
  12. Wekelijks 30-180 gram chocolade verlaagt hart- en vaatziekten en suikerziekte
  13. Krachttraining verlaagt de bloeddruk
  14. Geen verband tussen choline of betaïne via voeding en hart- en vaatziekten
  15. Wekelijks 0.1-7 glazen alcoholische drank verlaagt hartfalen
  16. Dagelijks 100 mg flavonoïden via voeding verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  17. Kaliumsupplementen gedurende minimaal 4 weken verlagen de bloeddruk van mensen met een hoge bloeddruk
  18. Dagelijks 100 mg magnesium via voeding verlaagt bloeddruk
  19. Dagelijks 1 ei verhoogt hartfalen
  20. Minimaal 200 gram yoghurt per dag verlaagt hart- en vaatziekten
  21. Het eten van sesamzaad verlaagt de bloeddruk
  22. Veel lycopeen via voeding verlaagt hart- en vaatziekten
  23. Overgewicht verhoogt hartritmestoornis
  24. Tomaten verlagen hart- en vaatziekten onder volwassenen
  25. Dagelijks veel peulvruchten verlaagt hart- en vaatziekten
  26. Tofu verlaagt coronaire hartzieke onder vrouwen en Aziaten
  27. Zoetstofgezoete frisdrank verhoogt het metabole syndroom
  28. Dagelijks 200 mg flavonoïden via voeding verlaagt all-cause mortaliteit

2016:

  1. Dagelijks 200 mg flavonoïden via voeding verlaagt all-cause mortaliteit
  2. Calciumsupplementen verlaagt het slechte cholesterol
  3. 39 gram hazelnoten per dag verlaagt het slechte cholesterolgehalte
  4. Dagelijks 15-20 gram noten verlaagt hart- en vaatziekten en kanker
  5. Dagelijks 240 ml granaatappelsap verlaagt de bloeddruk
  6. 1-3 gram gember per dag verlaagt hart- en vaatziekten
  7. 1-2 glazen alcohol per dag verlaagt een beroerte
  8. 3500 mg kalium per dag via voeding verlaagt een beroerte
  9. Overgewicht verhoogt de bloeddruk
  10. Vitamine C verkort het verblijf in het ziekenhuis van patiënten die een hartoperatie ondergaan
  11. 2000 mg vitamine B3 per dag verlaagt hart- en vaatziekten
  12. 3 glazen alcohol of meer per dag verhoogt een subarachnoïdale bloeding
  13. Vitamine B3 verhoogt het HDL-cholesterol
  14. Suikergezoete en zoetstofgezoete frisdrank verhogen hart- en haatziekten
  15. Genisteïnesupplementen verlagen hart- en vaatziekten onder postmenopauzale vrouwen met het metabole syndroom
  16. 45 gram amandelen per dag verlaagt het cholesterolgehalte
  17. Flavanolen uit cacao verlagen hart- en vaatziekten en suikerziekte type 2
  18. Dagelijks 3.5 gram beta-glucaan uit haver verlaagt hart- en vaatziekten
  19. Maximaal 4 kopjes koffie per dag verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  20. Veel flavonoïden via voeding verlaagt een beroerte
  21. Het cholestolgehalte daalt sterker met statines + stanolen/sterolen dan statines alleen
  22. Dagelijks 2.5 gram plantensterolen en/of -stanolen gedurende minimaal 4 weken verlaagt de bloedwaarden van beta-caroteen en luteïne
  23. Bosbessen verlagen niet de bloeddruk
  24. 12 gram noten per dag verlaagt een beroerte
  25. Donkergroene bladgroenten verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten
  26. Dagelijks 40 gram kaas verlaagt hart- en vaatziekten en beroerte
  27. Gewichtsverlies gedurende 6-12 maanden verlaagt hart- en vaatziekten
  28. 500 mg quercetinesupplementen per dag gedurende 8 weken verlaagt de bloeddruk
  29. 300 mg magnesiumsupplementen per dag gedurende 1 maand verlaagt de bloeddruk
  30. Omega 3 vetzuren verkort het verblijf in het ziekenhuis van patiënten die een hartoperatie ondergaan
  31. Dagelijks 50 gram volkorengraanproducten verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten en kanker
  32. Veel groenten en fruit verlaagt de bloeddruk
  33. Een hoge DHA-bloedwaarde verlaagt een fatale hartziekte
  34. Rijstolie verlaagt het cholesterolgehalte
  35. Veel EPA en DHA via voeding verlaagt doodgaan aan alle oorzaken
  36. Knoflooksupplementen verlagen de bloeddruk en het cholesterolgehalte
  37. Een lage botdichheid verhoogt aderverkalking bij ouderen
  38. Het slikken van 2.5 gram kalium per dag verlaagt niet de hartslag
  39. Soja of isoflavonen verlaagt niet het homocysteïnegehalte
  40. Een combinatie van omega-3 vetzuren, foliumzuur, vitamine B6 en B12 verlaagt het homocysteïnegehalte
  41. Dagelijks 125 gram melk verlaagt een beroerte
  42. Een hoog homocysteïnegehalte verhoogt maagkanker
  43. Dagelijks veel graanvezels verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten en kanker
  44. Het slikken van anthocyanen verlaagt niet de bloeddruk
  45. Overgewicht verhoogt een beroerte
  46. Veel luteïne via voeding verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten
  47. Dagelijks 100 mg magnesium via voeding verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten bij vrouwen
  48. Veel soja via voeding verlaagt mogelijk een beroerte
  49. Bessen verlagen hart- en vaatziekten
  50. Maximaal 25 gram verzadigd vet per dag verlaagt een beroerte onder mannen
  51. Een hoog DHA-bloedwaarde verlaagt de bloeddruk
  52. Chocolade verlaagt een ischemische hartziekte
  53. Coënzym Q10-supplementen verlaagt hart- en vaatziekten
  54. Dagelijks 136-300 gram avocado verlaagt LDL-cholesterol en triglyceridengehalte
  55. Vegetarisch dieet verlaagt hart- en vaatziekten en kanker
  56. Zuivelproducten verlaagt hart- en vaatziekten
  57. L-carnitine supplementen verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten

2015:

  1. Consumptie van hele lijnzaad gedurende minimaal 12 weken verlaagt de bloeddruk
  2. Knoflook verlaagt bloeddruk
  3. 1 portie noten per week verlaagt hart- en vaatziekten met 10%
  4. Veel volkorenproducen verlaagt een beroerte onder vrouwen
  5. Dagelijks 28.4 gram aardnoten verlaagt cholesterolgehalte
  6. Dagelijks 1-50 mg olijfolie verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten
  7. Dagelijks veel flavonoïden via voeding verlaagt coronaire hartziekten
  8. 14 glazen alcohol per week verlaagt hartfalen
  9. Noten verlagen sterfte door hart- en vaatziekten
  10. Vegetarisch dieet verlaagt het cholesterolgehalte
  11. Een hoog HDL-cholesterolgehalte verlaagt mogelijk vroegtijdig hart- en vaatziekten
  12. Sojaproducten verlagen het cholesterolgehalte
  13. Vitamine D-supplement verlaagt chronisch hartfalen
  14. Pistachenoten verlagen bloeddruk bij mensen zonder suikerziekte type 2
  15. Dagelijks 100 mg magnesium of 1 gram kalium via voeding verlaagt een beroerte onder vrouwen
  16. Dagelijks 250-400 gram druiven verlaagt de bloeddruk
  17. Dagelijks 800 gram groenten en fruit verlaagt hart- en vaatziekten
  18. Beta glucanen gedurende 6 weken verlagen de bloeddruk
  19. Knoflooksupplementen verlagen de bloeddruk
  20. 22-536 mg vitamine E per dag verlaagt een hartinfarct
  21. Dagelijks 300 gram fruit of 400 gram groenten verlaagt coronaire hartziekte
  22. Een zinktekort leidt tot hartinfarct

2014:

  1. 1-5 porties groenten en fruit per dag verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  2. Het eten van veel vis verlaagt mogelijk longkanker
  3. 5 mg foliumzuur per dag gedurende minimaal 4 weken verlaagt het homocysteïnegehalte van patiënten met een coronaire hartziekte
  4. 10 gram vezels per dag verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  5. 10 gram vezels per dag verlaagt totale mortaliteit
  6. Lycopeen verlaagt een beroerte onder mannen
  7. 100 gram roodvlees per dag verhoogt mogelijk de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten
  8. Een hoge suikerinname verhoogt de bloeddruk, het triglyceriden- en cholesterolgehalte
  9. Een hoge natriuminname verhoogt de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten
  10. Een verlaagd risico op mortaliteit tot 40 g alcohol per dag maar een verhoogd risico boven 40 g onder mannen
  11. Een voeding met veel kalium verlaagt een beroerte
  12. Olijfolie verlaagt een beroerte
  13. Een vegetarisch dieet verlaagt de bloeddruk
  14. Meer dan 2 gram EPA en DHA per dag verlaagt de bloeddruk
  15. Een hoog plasma homocysteïnegehalte verhoogt waarschijnlijk abdominale aorta aneurysma
  16. 300 mg cafeïne per dag verlaagt atriumfibrillatie
  17. 2000 mg vitamine B3 supplement verlaagt hart- en vaatziekten
  18. Het eten van flavonoïden verlaagt hart- en vaatziekten
  19. Groene thee verlaagt de bloeddruk en het cholesterolgehalte
  20. Groene thee verlaagt de bloeddruk en het LDL-cholesterolgehalte
  21. 130 gram peulvruchten per dag verlaagt het LDL-cholesterolgehalte

2013:

  1. Hoog HDL-cholesterolgehalte verhoogt een intracerebrale bloeding
  2. 162 gram peulvruchten per dag verlaagt de bloeddruk
  3. Bietensap verlaagt de (bovendruk) bloeddruk
  4. Een hoge vitamine D bloedwaarde verlaagt bloeddruk
  5. Een laag adiponectinegehalte verhoogt de bloeddruk
  6. Dagelijks 927 mg polyfenolen verlaagt de bloeddruk
  7. 5 gram zout of minder per dag verlaagt de bloeddruk
  8. 2.3-3.1 gram kalium per dag verlaagt de bloeddruk
  9. 41 gram (plantaardig) eiwit per dag verlaagt de bloeddruk 
  10. Een laag vet dieet verlaagt het cholesterolgehalte in premenopauzale vrouwen
  11. Knoflooksupplementen gedurende 2 maanden verlagen het cholesterolgehalte bij mensen met een hoog cholesterolgehalte
  12. Dagelijks 100 gram fructose of meer verhoogt zowel het triglyceriden- als het LDL-cholesterolgehalte
  13. Een kransslagader calcium score boven 10 verhoogt hart- en vaatziekten onder patiënten met suikerziekte type 2
  14. 3 tot 5 kopjes koffie per dag verlaagt non-linear hart- en vaatziekten
  15. Linolzuur via voeding verlaagt coronaire hartziekten
  16. Minimaal 200 mg magnesium per dag verlaagt hart- en vaatziekten
  17. 150 tot 400 mg magnesium per dag verlaagt hart- en vaatziekten
  18. Antioxidantensupplementen verlagen niet hart- en vaatziekten
  19. Coënzym Q10-supplementen verbeteren mogelijk congestief hartfalen
  20. Minimaal 1 keer per week vis verlaagt hartfalen
  21. Flavonoïden hebben mogelijk positief effect op hart- en vaatziekten
  22. Vezelinname via voeding verlaagt mogelijk een beroerte 
  23. Calcium via voeding verlaagt beroerte onder Aziaten
  24. 1 ei per dag verhoogt niet hart- en vaatziekten of beroerte
  25. Vezelinname via voeding verlaagt mogelijk een beroerte 

2012:

  1. Elke kg gewichtstoename verhoogt hart- en vaatziekten bij vrouwen met 5.7% en bij mannen met 3.1%
  2. Een lage GI voeding verlaagt het LDL-cholesterolgehalte
  3. Een voedingspatroon laag in verzadigd vet en omega-6 vetzuren biedt bescherming tegen hart- en vaatziekte en kanker
  4. Geen verband tussen plantensterolen en hart- en vaatziekten
  5. 400-800 mcg foliumzuur per dag verlaagt een beroerte
  6. Magnesium verlaagt de kans op een ischemische beroerte
  7. Foliumzuursupplementen verlagen mogelijk een beroerte
  8. Vitamine C-supplementen verlagen op korte termijn de bloeddruk
  9. Soja-isoflavonen verlagen de bloeddruk van mensen met een hoge bloeddruk
  10. Magnesiumsupplementen verlagen licht de bloeddruk
  11. 3 glazen alcohol of meer verhogen de bloeddruk bij mannen
  12. Visoliesupplementen verlagen de bloeddruk bij mensen met een hoge bloeddruk
  13. PUFA-supplementen bieden geen bescherming tegen hart- en vaatziekten
  14. Veel alfa-linoleenzuur via voeding verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten
  15. Viseten en niet visoliesupplementen beschermt tegen hart- en vaatziekten
  16. 2-4 keer per week vis verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  17. Het eten van vis verlaagt de kans op cerebrovasculaire ziekten
  18. Flavonoïden bieden bescherming tegen hart- en vaatziekten
  19. Een hoge GI-voeding verhoogt de kans op hart- en vaatziekten bij vrouwen met overgewicht

2011:

  1. Een hoog homocysteïnegehalte verhoogt dementie
  2. 200 microgram foliumzuur per dag verlaagt hart- en vaatziekte
  3. Groene thee verlaagt het slechte cholesterol
  4. 1 glas alcohol per dag verlaagt hart- en vaatziekten met 14-25%
  5. 25 mg lycopeen per dag verlaagt het LDL-cholesterolgehalte met 10%
  6. 1.6 gram kalium verlaagt een beroerte
  7. 1 gram kalium per dag verlaagt beroerte met 11%

2010:

  1. PUFA verlaagt hart- en vaatziekten
  2. 25-375 mg soja-isoflavonen per dag verlaagt de bloeddruk met 1.92 mmHg
  3. Zinksupplementen verhogen de kans op hart- en vaatziekten 
  4. Calciumsupplementen verhogen een hartinfarct

2009:

  1. Het eten van amandelen verlaagt mogelijk het cholesterolgehalte
  2. Verzadigd vet vervangen door meervoudig onverzadigd vet verlaagt hart- en vaatziekten
  3. 3.25 gram EPA en DHA verlaagt het triglyceridengehalte in hyperlipidemische patiënten

2008:

  1. Het eten van flavonoïden verlaagt de bloeddruk en het LDL-cholesterolgehalte
  2. 500 mg vitamine C per dag verlaagt het cholesterolgehalte bij mensen met hoog cholesterolgehalte
  3. 600-900 mg knoflooksupplementen per dag verlaagt de bloeddruk

2006:

  1. Volkoren graanproducten verlagen hart- en vaatziekten

2005:

  1. Soja-eiwit verlaagt het cholesterolgehalte

2002:

  1. 240 mg magnesiumsupplementen per dag verlaagt de bovendruk

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Hart- en vaatziekten is de verzamelnaam voor aandoeningen aan het hart- en vaatstelsel, zoals ischemische aanvallen (TIA), hartinfarcten, beroertes, en vaatlijden van de grote vaten, zoals etalagebenen. Hart- en vaatziekten zijn momenteel doodsoorzaak nummer 1 binnen de westerse wereld.

De belangrijkste oorzaken van hart- en vaatziekten zijn:

  • Hoge bloeddruk
  • Hoog cholesterolgehalte
  • Overgewicht
  • Aderverkalking
  • Suikerziekte type 2
  • Hoog homocysteïnegehalte

Vuistregels:

  • Aantal % cholesterol verlaging = aantal % risico verlaging op hart- en vaatziekten.
  • Per kg gewichtsverlies = 1 mmHg bovendruk verlaging. Dus van 130 naar 120 mmHg als bovendruk wilt in de praktijk zeggen 10 kg gewichtsverlies. Uit voedingskundig oogpunt is het verstandig niet meer dan 0.5-1 kg gewicht per week te verliezen.
  • Elke gram zout boven de 6 gram zout per dag doet de bloeddruk met 1 mmHg stijgen.

Dagelijkse inname van 1-3 gram plantensterolen of -stanolen verlaagt de opname van het  LDL-cholesterol met 5-15%. Echter, het vermijden van cholesterol uit voeding is niet de oplossing voor het hoge cholesterolgehalte. De oplossing is, kies voor producten met maximaal 30 En% vet en maximaal 7 En% verzadigd vet.  

Het is heel moeilijk om via voeding alleen het cholesterol met 15% te verlagen.

Een cholesterolverlagend dieet ziet als volgt uit:

  • Producten met maximaal 30 En% vet
  • Producten met maximaal 7 En% verzadigd vet
  • Producten met maximaal 15 En% eiwit
  • Maximaal 200 gram cholesterol per dag
  • Producten met minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal

Bij hart- en vaatziekten spelen erfelijkheid ook een rol. De erfelijke vorm van hart- en vaatziekten zijn: 

  • Hypertrofische cardiomyopathie (=een hartspierziekte waarbij de hartspier verdikt is)
  • Dilaterende cardiomyopathie (=een hartspierziekte waarbij de hartspier verwijd is)
  • Lange QT-syndroom
  • Catecholaminerge polymorfe ventriculaire tachycardie (CPVT)
  • Brugadasyndroom
  • Aritmogene rechter ventrikel dysplasie (ARVD)
  • Familiaire hypercholesterolemie (FH)

Symptomen die kunnen wijzen op een hartinfarct bij mannen en vrouwen zijn niet hetzelfde.
Symptomen die kunnen wijzen op een hartinfarct bij mannen zijn druk op de borst, zweten en uitstralende pijn naar armen en de kaak.

Symptomen die kunnen wijzen op een hartinfarct bij vrouwen zijn:

  • Hartkloppingen (hartbonzen)
  • Plotselinge duizeligheid, een gevoel van zwakte
  • Slapeloosheid
  • Een onaangenaam gevoel in de maagstreek, eventueel met misselijkheid
  • Ineens ernstige vermoeidheid
  • Kortademigheid
  • Branderig gevoel onder het borstbeen
  • Onaangenaam klemmend of drukkend gevoel in de borststreek
  • Onaangenaam gevoel of pijn tussen de schouderbladen, pijn in de nek

Voedingsadviezen bij hart- en vaatziekte:

  • Kies voor producten met maximaal 30-35 En% vet, voor producten met maximaal 7-10 En% verzadigd vet, voor producten met maximaal 0.3 gram zout per 100 kcal, voor producten met minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal en voor vissen die minimaal 1000 mg EPA en DHA per dag leveren oftewel een dagelijkse voeding met:

    Maximaal 35 En% eiwit, maximaal 30-35 En% vet, maximaal 7-10 En% verzadigd vet, maximaal 0.3 gram zout per 100 kcal en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.
     
  • Stop met roken want roken veroorzaakt aderverkalking.
  • Streef naar een gezond gewicht. Een gezond gewicht heeft een BMI van 18.5-25. BMI is gewicht gedeeld door lengte in kwadraat oftewel gewicht (kg)/lengte2 (m).
  • Minimaal 60-90 minuten per dag besteden aan lichaamsbeweging of minimaal 10.000 stappen per dag.
  • Eet minimaal 2 keer per week vette vis. Vette vissen zijn makreel, haring, sardines, paling, bokking, ansjovis en zalm.
  • Eet 250 mg omega-3 vetzuren per dag. Omega-3 vetzuren zijn alfa-linoleenzuur, EPA en DHA.
  • Eet 300 gram groente en 5 stuks fruit per dag oftewel 30 gram voedingsvezels per dag. 10-30 gram vezel per dag verlaagt namelijk het slechte LDL-cholesterolgehalte.
    30 gram vezels per dag komt overeen met een dagelijkse voeding van minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.
  • Eet veel volkorenproducten (bruinbrood, zilvervliesrijst en havermout) en peulvruchten.
  • Beperk  tot 2 glazen alcohol voor mannen en 1 glas voor vrouwen per dag.
  • Eet niet meer dan 6 gram zout per dag dat overeen komt met 2400 mg natrium.
  • Eet niet meer dan 200 gram cholesterol per dag bij een verhoogd LDL-cholesterol.
  • Eet niet meer dan 19 gram verzadigd vet per dag bij 2500 kcal en 15 gram verzadigd vet per dag bij 2000 kcal. De Gezondheidsraad adviseert 2000 kcal per dag voor vrouwen en 2500 kcal voor mannen aan.
  • 500 microgram foliumzuur per dag bij een hoog homocysteïnegehalte. Raadpleeg hiervoor eerst uw huisarts!
  • Slik geen antioxidantensupplementen. Ze doen meer kwaad dan goed!
  • Raadpleeg eerst uw huisarts of een diëtist bij het slikken van voedingssupplementen!
     
Streefwaarden voor een gezond hart:
MetingenStreefwaarden
Totaal cholesterol< 4.5 mmol/l
HDL-cholesterol voor mannen> 0.9 mmol/l
HDL-cholesterol voor vrouwen> 1.1 mmol/l
LDL-cholesterol< 2.5 mmol/l
Triglyceriden (bloedvetten)< 2.5 mmol/l
Nuchter bloedsuikergehalte< 6 mmol/l
HbA1c< 7%
Homocysteïne< 12 micromol/l
Bloeddruk120/80 mmHg.
120 is bovendruk/systolische bloeddruk & 
80 is onderdruk/diastolische bloeddruk
Bloeddruk bij mensen boven 60  jaar140/90 mmHg
Leefstijlmaatregelen voor de behandeling en preventie van een hoge bloeddruk
LeefstijlveranderingAanbevelingDaling van systolische bloeddruk (bovendruk)
GewichtsverliesEen gezond gewicht heeft een BMI van 18.5-25 kg/m25-20 mmHg
ZoutverminderingMaximaal 6 gram zout per dag oftewel 2400 mg natrium per dag2-8 mmHg
Kaliuminname Per 0.6 gram verhoging1 mmHg
Lichamelijke activiteit30-60 minuten per dag4-9 mmHg
AlcoholgebruikMaximaal 2 glazen voor mannen & 1 glas voor vrouw2-4 mmHg
DASH-voedingspatroonVoedingspatroon rijk aan groente, fruit, magere zuivelproducten en vetarme producten8-14 mmHg
Deze tabel laat zien dat de beste manier om een hoge bloeddruk te voorkomen is het handhaven van een gezond gewicht.


Verschillende risicofactoren van hart- en vaatziekten:

Kanker

Hieronder vindt u wetenschappelijke onderzoeken (overzichtsartikelen) naar de relatie tussen voeding en het voorkomen van kanker: 
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patiënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.


2024:

  1. Dagelijks 54 gram soja via voeding verlaagt kanker
  2. Dagelijks 150-200 gram vitamine C via voeding verlaagt maagkanker 
  3. Hoog carotenoïden bloedgehalte verlaagt borstkanker onder vrouwen

2023:

  1. 10 mg isoflavonen per dag via voeding verlaagt borstkanker
  2. Een hoog gehalte aan linolzuur in het lichaam verlaagt prostaatkanker
  3. Veel vitamine B6 via voeding verlaagt dikke darmkanker
  4. Veel choline via voeding verlaagt mogelijk borstkanker

2022:

  1. Groente en fruit verlagen baarmoederhalskanker
  2. Hoog alfa-linoleenzuur bloedgehalte verlaagt dikke darmkanker
  3. Veel foliumzuur via voeding verlaagt dikke darmkanker onder Europeanen
  4. Veel witvlees en vis verlagen leverkanker
  5. Matig alcoholconsumptie verlaagt mogelijk nierkanker
  6. Hoge consumptie van olijfolie verlaagt kanker
  7. Koffie of cafeïne na de operatie verlaagt causaal postoperatieve ileus

2021:

  1. 600 mg/d vitamine E suppletie verbetert chemotherapie-geïnduceerde perifere neuropathie
  2. Borstvoeding verlaagt eierstokkanker onder vrouwen met BRCA-1 of BRCA-2 genmutatie
  3. Geen verband tussen wortelconsumptie en blaaskanker
  4. Dagelijks 600 mg omega-3 vetzurensupplementen verlagen mogelijk chemotherapie geïnduceerde perifere neuropathie
  5. Kruisbloemige groenten, knoflook, citrusvruchten en tomaten verlagen mogelijk dikke darmkanker
  6. Obesitas verhoogt dikke darmkanker bij mannen met Lynch Syndroom
  7. Calcium via voeding verlaagt colorectale adenomen
  8. Veel transvet verhoogt prostaatkanker en dikke darmkanker
  9. Dagelijks 100 mg coënzym Q10 supplementen verlaagt ontstekingen bij mensen met borstkanker
  10. Overgewicht verhoogt leverkanker
  11. Veel verzadigd vet verhoogt leverkanker
  12. Thee en koffie verlagen hersentumor
  13. Veel paddenstoelen verlagen kanker
  14. Dagelijks 1 kopje groene thee verlaagt slokdarmkanker onder vrouwen
  15. Aardappelen verhogen niet kanker
  16. Dagelijks 100 mg magnesium via voeding verlaagt doodgaan aan kanker
  17. Een laag seleniumgehalte verhoogt borstkanker
  18. Veel gevogelte verhoogt alvleesklierkanker
  19. Geen verband tussen acrylamide en borstkanker, baarmoederslijmvlieskanker en eierstokkanker

2020:

  1. Dagelijks 100 gram groente verlaagt galwegkanker
  2. Dagelijks 5 gram noten verlagen kanker
  3. Dagelijks 100 mcg foliumzuur via voeding verlaagt borstkanker onder premenopauzale vrouwen
  4. Een hoge vitamine C-inname via voeding verlaagt borstkanker
  5. Regelmatig theeconsumptie verlaagt neus- en keelholtekanker
  6. Overlevenden van kanker moeten dagelijks meer dan 400 gram groente en fruit eten
  7. Groene bladgroenten, alliumgroenten, vezels en flavonoïden verlagen eierstokkanker
  8. Beta-cryptoxanthine via voeding verlaagt blaaskanker
  9. Omega-3 PUFA’s via voeding verlaagt spijsverteringskanker
  10. 40 gram ingemaake groenten per dag verhoogt maagkanker
  11. Dagelijks 100 microgram foliumzuur via voeding verlaagt ER negatief/PR negatief borstkanker
  12. Licht intensieve lichamelijke activiteit verlaagt doodgaan aan kanker
  13. 100 gram vis per dag verlaagt hart- en vaatziekten
  14. Vitamine A via voeding verlaagt eierstokkanker onder Noord-Amerikanen
  15. Nitriet via voeding verhoogt lymfklierkanker bij vrouwen
  16. Veel koolhydraten verlagen mogelijk slokdarmkanker
  17. Vitamine C, D en E en calcium verlagen terugkeren van kanker
  18. Veel linolzuur via voeding verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  19. Veel linolzuur via voeding verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  20. Ongezonde buikomtrek verhoogt leverkanker
  21. Thee verlaagt mogelijk dikke darmkanker onder vrouwen
  22. Dagelijks 20 gram boomnoten verlaagt kanker aan het spijsverteringsstelsel
  23. 3 keer per week groente en fruit verlaagt maagkanker
  24. Zout verhoogt slokdarmkanker
  25. Knoflook verlaagt mogelijk dikke darmkanker

2019:

  1. Vezels verlagen baarmoederkanker
  2. 1 mg beta-cryptoxanthine via voeding verlaagt blaaskanker
  3. Veel enkelvoudig onverzadigd vet verlaagt huidkanker
  4. 100 gram groente per dag verlaagt longkanker onder rokers
  5. Wortels verlagen longkanker
  6. 10 mg soja-isoflavonen via voeding verlaagt doodgaan aan borstkanker
  7. 50 gram cholesterol per dag verhoogt eierstokkanker
  8. 1 mg heme-ijzer per dag verhoogt borstkanker
  9. Geen verband tussen gevogelte en hersenkanker
  10. Koffie verlaagt hersenkanker onder Aziaten
  11. Cafeïnevrije koffie verlaagt mogelijk eierstokkanker
  12. Veel antioxidanten via voeding verlagen doodgaan aan hart- en vaatziekten
  13. Vis verlaagt borstkanker onder Aziaten
  14. Lichamelijke activiteiten verlagen longkanker onder rokers
  15. Een hoge transvetzurenconcentratie verhoogt borstkanker onder postmenopauzale vrouwen
  16. Dagelijks 100 microgram foliumzuur via voeding verlaagt borstkanker
  17. Dagelijks 100-300 gram groente of fruit verlaagt kanker

2018:

  1. Dagelijks 10 gram vezels via voeding verlaagt mogelijk eierstokkanker
  2. Dagelijks 100 μg foliumzuur via voeding verlaagt slokdarmkanker
  3. Eiwit verhoogt niet prostaatkanker
  4. Geen verband tussen vitamines en lymfklierkanker
  5. Wijn verhoogt niet dikke darmkanker
  6. Wortels verlagen borstkanker
  7. Veel flavonolen, flavonen of anthocyaninen via voeding verlagen mogelijk dikke darmkanker
  8. Minder dan 750 mg calcium per dag verhoogt mogelijk prostaatkanker
  9. Geen verband tussen koolhydraten en prostaatkanker
  10. Dagelijks 5 mg vitamine B2 verlaagt dikke darmkanker
  11. Matig rode wijn verlaagt prostaatkanker
  12. Citrusvruchten verlagen slokdarmkanker
  13. Dagelijks 10 mcg vitamine D via voeding verlaagt alvleesklierkanker
  14. Een hoog BMI verhoogt borstkanker
  15. Dagelijks veel cholesterol verhoogt mogelijk longkanker
  16. Dagelijks veel gekookte tomaten verlaagt prostaatkanker

2017:

  1. Veel verzadigd vet verhoogt doodgaan aan borstkanker
  2. Dagelijks 30 gram volle granen, 100 gram fruit, 100 gram groente of 200 gram zuivelproducten verlaagt dikke darmkanker
  3. Dagelijks 2-4 gram carnitinesupplementen vermindert niet kankergerelateerde vermoeidheid
  4. 28 gram volle granen per dag verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
  5. Een hoge consumptie van gekookte wortels verlaagt mogelijk urineleiderkanker
  6. Borstvoeding verlaagt baarmoederkanker
  7. Vegetarisch dieet verlaagt kanker
  8. Dagelijks 12 gram noten verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten en kanker
  9. Veel roodvlees verhoogt longkanker onder niet-rokers
  10. Een hoog seleniumgehalte in het lichaam verlaagt baarmoederhalskanker
  11. Een hoge vitamine E bloedwaarde verlaagt mogelijk baarmoederhalskanker
  12. Veel verzadigd vet verhoogt longkanker
  13. Het slikken van vitamines of antioxidanten verlaagt niet blaaskanker
  14. Dagelijks minimaal 1600 mg calcium verlaagt mogelijk terugkeer van kwaadaardige poliepen in de dikke darm
  15. Veel lichamelijke activiteiten verlaagt borstkanker onder postmenopauzale vrouwen met een BMI tot 30
  16. Dagelijks 100 gram bewerkt en roodvlees verhoogt slokdarmkanker
  17. Maximaal 175 mg DHA per dag via voeding verlaagt baarmoederkanker
  18. Dagelijks 621 mg calcium via voeding verlaagt slokdarmkanker onder Aziaten
  19. Dagelijks 1-3 porties groenten verlaagt mogelijk nierkanker
  20. Dagelijks 20 gram peulvruchten verlaagt prostaatkanker
  21. 300 microgram jodium per dag verlaagt mogelijk schildklierkanker
  22. Minimaal 2 mg lycopeen per dag via voeding verlaagt prostaatkanker
  23. Minimaal 7 kopjes groene thee per dag verlaagt prostaatkanker
  24. Dagelijks 1 mg vitamine B2 via voeding verlaagt borstkanker
  25. Veel koolhydraten verhoogt dikke darmkanker onder mannen
  26. Dagelijks 2 mg vitamine E via voeding verlaagt longkanker
  27. Een hoog serum seleniumgehalte verlaagt mogelijk prostaatkanker onder rokers en ex-rokers
  28. 100 microgram foliumzuur per dag verlaagt mogelijk slokdarmkanker
  29. Astma verhoogt longkanker
  30. Vet verhoogt non-Hodgkin lymfeklierkanker
  31. Dagelijks 10 gram vezels verlaagt mogelijk alvleesklierkanker

2016:

  1. Teveel buikvet verhoogt longkanker
  2. Alfa-caroteen, beta-caroteen en luteïne/zeaxanthine via voeding verlaagt non-Hodgkin-lymfklierkanker
  3. Dagelijks 15-20 gram noten verlaagt hart- en vaatziekten en kanker
  4. Geen verband tussen koffie en lymfklierkanker
  5. Veel soja en magere melk verlagen borstkanker
  6. Vitamine A, beta-caroteen en lycopeen via voeding verlagen waarschijnlijk alvleesklierkanker
  7. Isoflavonen via voeding verlagen mogelijk baarmoederkanker
  8. Ziekte van Parkinson verlaagt dikke darmkanker onder Europeanen
  9. Veel vitamine B6 via voeding verlaagt kanker
  10. Suikerziekte verhoogt borstkanker onder vrouwen
  11. Er is geen verband tussen zinkinname en prostaatkanker
  12. Leverkankerpatiënten hebben een lager seleniumgehalte
  13. Lichamelijke activiteit verlaagt maagkanker onder mannen en Aziaten
  14. Ginseng via voeding verlaagt kanker
  15. Minimaal 10 gram vezels per dag verlaagt borstkanker
  16. Dagelijks 100 mg choline in combinatie met betaïne via voeding verlaagt kanker
  17. Dagelijks 250 ml volle melk verhoogt doodgaan aan prostaatkanker
  18. Suikerziekte type 2 verhoogt mogelijk dikke darmkanker
  19. Dierlijke transvetzuren verhogen niet borstkanker
  20. Een hoog calciumgehalte verlaagt borstkanker
  21. 100 gram roodvlees per dag verhoogt alvleesklierkanker onder mannen
  22. Isoflavonen via voeding verlagen prostaatkanker
  23. Een hoge inname van zowel folaat, calcium als vezels verlaagt voorstadium van dikke darmkanker
  24. Knoflook via voeding verlaagt niet dikke darmkanker
  25. Vitamine E verlaagt niet chemotherapie-geïnduceerde perifere neuropathie
  26. Flavanolen via voeding verlaagt mogelijk kanker
  27. B-vitamines supplementen verlagen huidkanker
  28. Eieren en gevogelte verhogen niet non-Hodgkin lymfoom
  29. Dagelijks 100 gram citrusvruchten verlaagt maagkanker
  30. Groenten verlaagt een Barrett-slokdarm
  31. Veel anthocyaninen, flavanonen en flavonen via voeding verlagen mogelijk slokdarmkanker
  32. Nitrietrijke voeding verhoogt hersentumor en schildklierkanker
  33. Lycopeen via voeding verlaagt colonkanker
  34. Enkelvoudig onverzadigd vet verlaagt baarmoederkanker
  35. Een hoog carotenoïdenbloedgehalte verlaagt longkanker
  36. 370 mg cholesterol per dag of meer verhoogt borstkanker
  37. Dagelijks 50 gram volkorengraanproducten verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten en kanker
  38. Antioxidanten via voeding verlaagt alvleesklierkanker
  39. Veel flavonoïden via voeding verlaagt maagkanker onder Europeanen
  40. Minimaal 300 mg calcium per dag verlaagt borstkanker
  41. Het eten van isoflavonen verlaagt mogelijk dikke darmkanker
  42. Volkoren graanproducten verlaagt mogelijk alvleesklierkanker
  43. Een hoog homocysteïnegehalte verhoogt maagkanker
  44. Sojaproducten verlaagt mogelijk dikke darmkanker onder Aziaten
  45. Dagelijks veel graanvezels verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten en kanker
  46. Minimaal 5 kopjes koffie per dag verlaagt dikke darmkanker
  47. 12.8 gram alcohol per dag verhoogt huidkanker
  48. Plantaardig ijzer verlaagt dikke darmkanker
  49. Dagelijks minimaal 1 kopje koffie verlaagt leverkanker
  50. Meer dan 5 gram alcohol per dag verhoogt borstkanker
  51. Het slikken van antioxidanten verhoogt blaaskanker
  52. Dagelijks veel appels verlaagt longkanker 
  53. Foliumzuursupplementen verlagen dikke darmkanker onder mensen met een ontstekingsdarmziekte
  54. Veel koffie verlaagt mondkanker
  55. Veel flavonolen verlagen mogelijk non-cardia maagkanker onder vrouwelijke rokers
  56. Roodvlees verhoogt non-Hodgkin lymfoom (lymfklierkanker)
  57. Vegetarisch dieet verlaagt hart- en vaatziekten en kanker
  58. Een hoog serum seleniumgehalte verlaagt maagkanker onder vrouwen en niet-rokers
  59. Veel vitamine C via voeding verlaagt mogelijk alvleesklierkanker
  60. Een hoge consumptie van koolhydraten verhoogt maagkanker onder mannen en Aziaten
  61. Dagelijks 50 mg vitamine C via voeding verlaagt mogelijk voorstadium van baarmoederhalskanker
  62. Caffeïnebevattende koffie verlaagt melanoom onder vrouwen
  63. Hoog teennagelseleniumgehalte verlaagt kanker

2015:

  1. Dagelijks minimaal 600 gram vetarme zuivelproducten verlaagt borstkanker
  2. Overgewicht/obesitas verhoogt eierstokkanker onder premenopauzale vrouwen
  3. Het eten van soja verlaagt baarmoederkanker
  4. 2 porties groenten en 2 porties fruit per dag verlaagt longkanker
  5. Kruisbloemige groenten verlagen mogelijk eierstokkanker
  6. Vet verhoogt niet borstkanker
  7. Dagelijks 50 mg vitamine C via voeding verlaagt slokdarmkanker
  8. Veel vitamine A en beta-caroteen via voeding verlagen longkanker
  9. Vitamine C-supplementen kunnen kanker niet voorkomen
  10. 100 gram fruit per dag verlaagt maagkanker
  11. Thee verlaagt mogelijk schildklierkanker onder Europeanen en Amerikanen
  12. Een hoge vitamine B6- en B12-bloedwaarde verlagen niercelkanker
  13. Hormonentherapie verhoogt eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen
  14. Veel peulvruchten verlaagt dikke darmkanker
  15. Vitamine D-bloedwaarde tussen 53 en 90 nmol/L verlaagt longkanker
  16. Dagelijks 100 gram fruit verlaagt colorectaal carcicoom onder mannen
  17. Plantaardig vet verlaagt mogelijk maagkanker
  18. Rund- en lamsvlees verhogen dikke darmkanker
  19. 10 gram vezels per dag verlaagt slokdarmkanker
  20. Overgewicht en obesitas verhogen galblaaskanker
  21. Citrusvruchten verlagen slokdarmkanker
  22. 100-400 gram groenten en fruit per dag verlaagt longkanker    
  23. Het eten van alfa-caroteen en lycopeen verlaagt prostaatkanker
  24. Borstvoeding verlaagt baarmoederkanker
  25. Dagelijks 4.5 microgram vitamine B12 via voeding verlaagt dikke darmkanker
  26. Veel vitamine C via voeding verlaagt alvleesklierkanker
  27. n-3 PUFA via voeding verlaagt niet dikke darmkanker
  28. 100 mg cholesterol per dag verhoogt alvleesklierkanker
  29. Carotenoïden via voeding verlagen mogelijk hoofd- en nekkanker
  30. Gefrituurde producten verhogen mogelijk prostaatkanker
  31. Vitamine E via voeding verlaagt longkanker
  32. Dagelijks 150 mg vitamine C via voeding verlaagt prostaatkanker
  33. 200 gram groenten per dag verlaagt blaaskanker
  34. 100 gram vis per week verlaagt leverkanker
  35. Veel foliumzuur, vitamine D, B6 en B2 via voeding verlaagt dikke darmkanker

2014:

  1. Vis verlaagt maagdarmkanker
  2. 10 gram vezels per dag verlaagt kanker
  3. Groenten en fruit verlagen blaaskanker
  4. Knoflook en uien verlagen waarschijnlijk maagkanker
  5. Zink via voeding verlaagt dikke darmkanker
  6. Dagelijks 100 gram groenten verlaagt leverkanker
  7. Een vetarm dieet verhoogt de overlevingskansen van borskankerpatiënten
  8. Het metabole syndroom verhoogt baarmoederkanker
  9. Het eten van veel peulvruchten verlaagt colorectale adenoom
  10. 100 gram roodvlees per dag verhoogt maagkanker
  11. Magnesium via voeding verlaagt kanker onder vrouwen
  12. Een dieet met veel vitamine A of carotenoïden verlaagt waarschijnlijk blaaskanker
  13. Lichamelijke activiteiten verlagen blaaskanker onder vrouwen
  14. Het eten van paddenstoelen verlaagt borstkanker
  15. 153 en 400 microgram foliumzuur per dag via voeding verlaagt borstkanker
  16. 50 gram gevogelte per dag verlaagt dikke darmkanker
  17. Vitamine D-gehalte boven 75 nmol/L verbetert de overlevingskansen van zowel patiënten met dikke darmkanker als borstkanker
  18. Calciuminname tot boven 1000 mg per dag verlaagt dikke darmkanker
  19. Een hoge vitamine E-bloedwaarde verlaagt prostaatkanker
  20. Groenten en fruit verlagen alvleesklierziekten
  21. 10 gram wortelen per dag verlaagt waarschijnlijk prostaatkanker
  22. Het eten van foliumzuur verlaagt zowel slokdarmkanker als alvleesklierkanker
  23. Geen verband tussen alcohol en multipel myeloom
  24. Een non-lineair dosis-afhankelijk verband tussen het roken van sigaretten en alvleesklierkanker
  25. Veel groene thee verlaagt mondkanker

2013:

  1. 3 kopjes koffie per dag verlagen fatale prostaatkanker
  2. Allium groenten verlagen mogelijk prostaatkanker
  3. Geen verband tussen het eten van α-linoleenzuur en prostaatkanker
  4. 13 gram soja-eiwit verhoogt overlevingskansen onder borskankerpatiënten
  5. Foliumzuursupplementen verlagen melanoomkanker (huidkanker)
  6. 100 microgram foliumzuur via voeding verlaagt alvleesklierkanker
  7. Veel rood en verwerkt vlees verhogen slokdarmkanker
  8. Groenten en fruit verlagen mogelijk slokdarmkanker
  9. Viseten verlaagt niet slokdarmkanker
  10. Het eten van 100 mg EPA en DHA per dag verlaagt borstkanker
  11. Flavonolen en flavonen verlagen borstkanker in postmenopausale vrouwen
  12. Vitamine D-supplementen verlagen niet borstkanker onder postmenopauzale vrouwen
  13. Citrusvruchten verlagen borstkanker
  14. Het eten van quercetine, kaempferol en luteoline verlaagt kanker
  15. Witvlees, vis en gevogelte verlagen niet dikke darm adenoom
  16. Peulvruchten verlagen mogelijk dikke darm adenoom
  17. Flavonolen, flavanolen, anthocyanidinen en proanthocyanidinen verlagen waarschijnlijk dikke darmkanker
  18. Het metabool syndroom verhoogt dikke darmkanker
  19. 200-270 mg magnesium per dag verlaagt dikke darmkanker
  20. 5 mg zink per dag via voeding verlaagt dikke darmkanker
  21. Alcohol verhoogt niet hersenkanker
  22. Het eten van tomatenproducten verlaagt mogelijk maagkanker
  23. Beta-caroteensupplementen verhogen de kans op blaaskanker
  24. Zwarte thee verlaagt blaaskanker onder vrouwen

2012:

  1. Kruisbloemige groenten verlagen dikke darmkanker
  2. Zuivelproducten en melk bieden bescherming tegen dikkedarmkanker
  3. Groenten en fruit bieden bescherming tegen dikkedarmkanker
  4. Het eten van vis verlaagt waarschijnlijk dikkedarmkanker
  5. Voedingsvezels bieden bescherming tegen borstkanker
  6. Geen verband tussen hoge foliumzuurinname en borstkanker
  7. Alfa-caroteen verlaagt de kans op het krijgen van borstkanker
  8. Hoge bloedconcentraties van carotenoïden verlagen borstkanker
  9. Lycopeensupplementen verlagen niet prostaatkanker
  10. Foliumzuursupplementen verhogen de kans op prostaatkanker
  11. Selenium verlaagt de kans op het krijgen van prostaatkanker
  12. Groene thee verlaagt maagkanker bij vrouwen
  13. Zout verhoogt de kans op het krijgen van maagkanker
  14. Matig alcoholgebruik verhoogt niet maagkanker
  15. Vis en LC-PUFA verlagen niet alvleesklierkanker
  16. Groenten & fruit verlagen niet alvleesklierkanker
  17. Soja verlaagt longkanker onder niet-rokende vrouwen
  18. Koffie verlaagt de kans op het krijgen van baarmoederkanker

2011:

  1. Minimaal 20 gram Allium groenten per dag verlaagt maagkanker
  2. Een hoge BMI en taille-heup ratio verhogen alvleesklierkanker
  3. Groenten en fruit verlagen de kans op dikke darmkanker
  4. Veel heem-ijzer verhoogt dikke darmkanker

2010:

  1. 1.5 gram alfa-linoleenzuur per dag verlaagt licht prostaatkanker
  2. Een hoge vitamine B6-bloedwaarde verlaagt dikke darmkanker
  3. Een hoge foliumzuurinname verlaagt dikke darmkanker
  4. Roodvlees verhoogt niet prostaatkanker

 

2009:

  1. Groenten, fruit en beta-caroteen verlagen nierkanker
  2. Kruisbloemige groenten verlagen longkanker

2008:

  1. Het eten van flavonoïden verlaagt de bloeddruk en het LDL-cholesterolgehalte
  2. 500 mg vitamine C per dag verlaagt het cholesterolgehalte bij mensen met hoog cholesterolgehalte
  3. 600-900 mg knoflooksupplementen per dag verlaagt de bloeddruk

2006:

  1. Volkoren graanproducten verlagen hart- en vaatziekten

2004:

  1. 200 gram rauwe tomaten per dag verlaagt prostaatkanker

2003:

  1. Beta-cryptoxanthine via voeding verlaagt longkanker

2002:

  1. 6 teentjes knoflook per week verlaagt mogelijk dikke darmkanker en maagkanker

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Het menselijk lichaam bestaat uit organen, zoals lever, longen en hart. Organen bestaan op hun beurt uit weefsels en weefsels bestaan op hun beurt uit cellen. Cellen in organen delen enkel wanneer dat nodig is, bijvoorbeeld bij herstel, groei of vernieuwing. Dit proces wordt ook wel gecontroleerde celdeling genoemd. Gecontroleerde celdeling is noodzakelijk (anders sterft een orgaan uit) en onschuldig. Het wordt pas gevaarlijk wanneer de celdeling binnen een bepaald orgaan niet meer gecontroleerd gebeurt. In dat geval is er sprake van kanker. Kanker is dus een aandoening die gekenmerkt wordt door ongeremde celdeling in een bepaald orgaan.

De oxidatieve DNA schade is een belangrijke risicofactor van kanker. Antioxidanten kunnen het DNA tegen oxidatieve schade beschermen.

Het woord "kanker" is afgeleid van het Latijnse woord "cancer", dat "kreeft" betekent. Er zijn verschillende soorten kanker. De Nederlandse Kankerregistratie onderscheidt meer dan 70 soorten.

De meest voorkomende kankersoort in Nederland bij mannen is prostaatkanker, dikke darmkanker en longkanker. Bij vrouwen is dat borstkanker, dikke darmkanker en longkanker. Bij kinderen is dat hersentumor en leukemie (bloedkanker).

Alle Nederlandse vrouwen van 50 tot en met 75 jaar krijgen elke 2 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.
Vanaf 2013 krijgen alle Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar elke twee jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek maagkanker (dikke darmkanker is een onderdeel van maagkanker).
De Gezondheidsraad moet nog een beslissing nemen of het zinvol is om een bevolkingsonderzoek prostaatkanker uit te voeren.
Een bevolkingsonderzoek is in het algemeen zinvol als:

  • Er een gezondheidswinst te behalen is, door middel van vroege opsporing.
  • Er een risicogroep is, waarbij een redelijke kans is dat zij de betreffende aandoening krijgen.

Bij de diagnose van kanker dient een goede “staging” te gebeuren: hiermee wordt de uitbreiding van de ziekte bepaald. Deze staging bepaalt de prognose en de noodzaak tot verdere adjuvante behandeling. Bij deze staging wordt gebruikgemaakt van de TNM classificatie. Elke vorm van kanker heeft een eigen TNM classificatie. De algemene opzet voor de TNM classificatie is als volgt:

  • De T staat voor tumor en beschrijft de lokale uitbreiding.
  • De N staat voor lymfekliermetastasering (Engels: Node) en
  • De M staat voor metastase op afstand.
    De waardes tussen haakjes kunnen gebruikt worden om de uitbreiding van een tumor te beschrijven, maar niet voor alle vormen van kanker worden alle waardes gebruikt.

De verplichte parameters ('T', 'N' en 'M') zijn:

  • T (A,is,0,1-4): grootte of directe uitbreiding van de primaire tumor, een hogere waarde duidt op een slechtere prognose.
  • N (0-3): uitbreiding naar regionale lymfeklieren. '0' betekent geen lymfekliermetastasen, 1-3 betekent dat er metastasen in de regionale lymfeklieren voorkomen (waarde afhankelijk van aantal en lokalisatie lymfekliermetastasen).
  • M (0/1): metastasen op afstand. '0' betekent geen metastase op afstand, '1' betekent metastasen op afstand.

35% van de kankergevallen is te wijten aan een verkeerd  voedingspatroon, zoals teveel vet, teveel zout, te weinig groente en fruit.

Smaakverandering komen heel vaak voor bij kanker en kankerbehandeling(en). Ze kunnen ervoor zorgen dat kankerpatiënten plots een afkeer voelen tegenover sommige, vaak sterk geurende, voeding.

Voedingsadviezen bij kanker:

  • Kies voor producten met maximaal 30 En% vet, voor producten met maximaal 7 En% verzadigd vet, voor producten met maximaal 0.2 gram zout per 100 kcal, voor producten die minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren en voor vissen die minimaal 450 mg EPA en DHA per dag leveren oftewel een dagelijks voeding met:

    maximaal 30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet, maximaal 0.2 gram zout per 100 kcal en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.
     
  • Streef naar een gezond gewicht. Een gezond gewicht heeft een BMI van 18.5-25. BMI is gewicht gedeeld door lengte in kwadraat oftewel gewicht (kg)/lengte2 (m).
  • Minimaal 30-60 minuten per dag besteden aan lichaamsbeweging of minimaal 10.000 stappen per dag.
  • Eet 250-300 gram groenten en 2-5 stuks fruit per dag oftewel 25-30 gram voedingsvezels per dag.
    25 gram vezels per dag komt overeen met een dagelijkse voeding van minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal.
  • Eet veel volkorenproducten, zoals bruinbrood en havermout en peulvruchten.
  • Beperk tot 2-3 glazen alcohol voor mannen en 1-2 glazen voor vrouwen per dag oftewel <30 gram alcohol per dag.
  • Eet niet meer dan 6 gram zout per dag dat overeen komt met 2400 mg natrium.
  • Slik geen antioxidanten-supplementen. Ze doen meer kwaad dan goed.
  • Eet niet meer dan 500 gram roodvlees per week. Roodvlees verhoogt namelijk de kans op het krijgen van dikkedarmkanker.

Verschillende kankersoorten:

Dagelijks 150-200 gram vitamine C via voeding verlaagt maagkanker

Onderzoeksvraag:
Eerdere studies suggereerden dat de inname van vitamine C via voeding de kans op het krijgen van maagkanker verlaagde, maar de meeste studies hielden geen rekening met de inname van groente en fruit en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd. 

 

Verlaagt een hoge inname van vitamine C via voeding (waarbij gecorrigeerd werd voor de inname van groente en fruit) de kans op het krijgen van kanker?


Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 patiënt-controle studies met in totaal 5362 kankergevallen en  11497 controles (mensen zonder kanker).

Resultaten en conclusies: 
De onderzoekers vonden vergeleken met de laagste consumptie, dat de hoogde consumptie van vitamine C via voeding de kans op het krijgen van maagkanker significant met 36% [OR = 0.64, 95% BI = 0.58 tot 0.72] verlaagde. 

De onderzoekers vonden wanneer gecorrigeerd werd voor BMI en de inname van groente en fruit, dat de hoogde consumptie van vitamine C via voeding de kans op het krijgen van maagkanker significant met 15% [OR = 0.85, 95% BI = 0.73 tot 0.98] verlaagde. 

De onderzoekers vonden in dosisafhankelijke analyses wanneer gecorrigeerd werd voor BMI en de inname van groente en fruit, dat de consumptie van 150-200 gram vitamine C via voeding per dag, de kans op het krijgen van maagkanker significant met 46% [OR = 0.54, 95% BI = 0.41 tot 0.71] verlaagde. 

De onderzoekers concludeerden dat de consumptie van 150-200 gram vitamine C via voeding per dag, de kans op het krijgen van maagkanker verlaagde. 

Oorspronkelijke titel: 
Dietary intake of vitamin C and gastric cancer: a pooled analysis within the Stomach cancer Pooling (StoP) Project by Sassano M, Seyyedsalehi  MS, […], Boffetta P. 

 

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11016516/


Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over cohort studies/significant, vitamine C en kanker

Dagelijks 54 gram soja via voeding verlaagt kanker

 

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het dagelijks eten van veel sojaproducten de kans op het krijgen van kanker?


Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 cohort studies en 35 patiënt-controle studies met in totaal 861372 deelnemers, waarvan 44932 mensen met kanker. 
De studies waren van hoge kwaliteit. 

Resultaten en conclusies: 
De onderzoekers vonden in de gepoolde analyse van cohort studies en patiënt-controle studies, dat het eten van veel sojaproducten, met name tofu en sojamelk de kans op het krijgen van kanker significant met 31% [RR = 0.69, 95% BI = 0.60 tot 0.80, I2 = 82.7%, p < 0.001] verlaagde. 
Echter, dit significante, verlaagde risico werd niet teruggevonden in cohort studies.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel sojaproducten de kans op het krijgen van kanker onder vrouwen significant met 24% [RR = 0.76, 95% BI = 0.65 tot 0.89] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat het eten van veel sojaproducten de kans op het krijgen van maagdarmkanker significant met 26% [RR = 0.74, 95% BI = 0.61 tot 0.89] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat het eten van veel sojaproducten de kans op het krijgen van prostaatkanker significant met 53% [RR = 0.47, 95% BI = 0.31 tot 0.71] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat het eten van veel sojaproducten de kans op het krijgen van longkanker significant met 33% [RR = 0.67, 95% BI = 0.52 tot 0.86] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 54 gram sojaproducten per dag, de kans op het krijgen van kanker significant met 11% [RR = 0.89, 95% BI = 0.79 tot 0.99] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 61 gram tofu per dag, de kans op het krijgen van kanker significant met 12% [RR = 0.88, 95% BI = 0.78 tot 0.99] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 23 gram sojamelk per dag, de kans op het krijgen van kanker significant met 28% [RR = 0.72, 95% BI = 0.54 tot 0.99] verlaagde. 

De onderzoekers concludeerden dat het dagelijks eten van veel sojaproducten, met name 54 gram totale sojaproducten, 61 gram tofu of 23 gram sojamelk de kanker op het krijgen van kanker verlaagde.  

 

Oorspronkelijke titel: 
Soy Product Consumption and the Risk of Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies by Wang C, Ding K, […], Hong H. 


Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11013307/


Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over cohort studies/significant, soja en borstkanker

 

25 gram carotenoïdensupplementen verlaagt bloeddruk

Afbeelding
Carotenoidensupplementen en blloeddruk

Onderzoeksvraag:
Hypertensie (hoge bloeddruk) wordt over de hele wereld beschouwd als een ernstig probleem voor de volksgezondheid. Hoge bloeddruk kan worden verbeterd door suppletie met carotenoïden. Echter, gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken (RCT's) leveren tegenstrijdig bewijs en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd. 

 

Verlaagt het slikken van carotenoïdensupplementen (carotenoïden-suppletie) de bloeddruk?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 19 RCT’s met in totaal 1151 deelnemers. 
De studies waren van hoge kwaliteit. 

 

Resultaten en conclusies: 
De onderzoekers vonden dat het slikken van carotenoïdensupplementen de systolische bloeddruk (bovendruk) significant verlaagde [WMD = -2.492 mmHg, 95% BI = -4.52 tot -0.47, p = 0.016].
Dit verlaagde effect was het grootst bij Aziaten, mensen boven 50 jaar, deelnemers die niet gezond waren, mensen met een bovendruk hoger dan 130 en een onderdruk hoger dan 80 mmHg en bij minimaal 10 mg carotenoïdensupplementen. 

 

De onderzoekers vonden dat het slikken van carotenoïdensupplementen de diastolische bloeddruk (onderdruk) significant verlaagde [WMD = -1.60 mmHg, 95% BI = -2.73 tot -0.47, p = 0.005].

Dit verlaagde effect was het grootst bij Aziaten, mensen boven 50 jaar, deelnemers die niet gezond waren, mensen met een bovendruk hoger dan 130 en een onderdruk hoger dan 80 mmHg en bij minimaal 10 mg carotenoïdensupplementen.

 

De onderzoekers vonden in dosisafhankelijke analyses dat het slikken van 0-25 gram carotenoïdensupplementen per dag, de systolische bloeddruk (bovendruk) significant verlaagde. 

 

De onderzoekers vonden in dosisafhankelijke analyses dat het slikken van 0-20 gram carotenoïdensupplementen per dag, de diastolische bloeddruk (onderdruk) significant verlaagde. 


De onderzoekers concludeerden dat het dagelijks slikken van 10-25 gram carotenoïdensupplementen zowel de systolische bloeddruk (bovendruk) als de diastolische bloeddruk (onderdruk) verlaagde, met name bij ongezonde mensen met een hoge bloeddruk. 

Oorspronkelijke titel: 
Effect of carotenoid supplementation on blood pressure in adults: a GRADE-assessed systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials by Behzadi M, Akbarzadeh M, […], Bideshki MV. 

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38219250/ 

 

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over overzichtsarkelen/RCT’s, carotenoïdensupplementen, het verlagen van de bloeddruk en hart- en vaatziekten.

 

Hartpatiënten worden aangeraden te kiezen voor vezelrijke, vetarme en zoutarme producten. Deze producten staan hier.

Mensen met een hoge bloeddruk worden aangeraden te kiezen voor zoutarme producten. Deze producen staan hier

 

Coënzyme Q10 supplementen verbeteren enthotheelfunctie

Onderzoeksvraag:
Coënzyme Q10 (CoQ10) wordt gezien als een potentieel therapeutisch middel voor het verbeteren van de endotheelfunctie (de verwijding en vernauwing van de bloedvaten). Verschillende gerandomiseerde klinische onderzoeken hebben het effect van CoQ10-suppletie op de endotheelfunctie onderzocht. Echter, deze onderzoeken hebben tegenstrijdige resultaten opgeleverd en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd. 

 

Verbetert het slikken van coënzyme Q10 supplementen (CoQ10-suppletie) de enthotheelfunctie?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 12 RCT’s met in totaal 489 deelnemers. 

 

Resultaten en conclusies: 
De onderzoekers vonden dat het slikken van coënzyme Q10 supplementen de flow-gemedieerde dilatatie significant verberterde [WMD = 1.45, 95% BI = 0.55 tot 2.36, p < 0.02]. 
Deze significante verbetering bleef onveranderd in de sensitiviteitsanalyses. 

 

De onderzoekers vonden in de meta-regressie dat de veranderingen in de enthotheelfunctie afhankelijk was van de doseringen van de coënzyme Q10 supplementen [helling = 0.01, 95% BI = 0.004 tot 0.03, p = 0.006]. 

 

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van coënzyme Q10 supplementen de enthotheelfunctie verbeterde en deze verbetering was dosisafhankelijk. 

 

Oorspronkelijke titel: 
Effect of Coenzyme Q10 Supplementation on Vascular Endothelial Function: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials by Daei S, Ildarabadi A, […], Mohamadi-Sartang M. 

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38630421/

 

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over coënzyme Q10 supplementen en hart- en vaatziekten. 

 

De endotheeldisfunctie is een vroege voorspeller voor hart- en vaatziekten. Een verbeterde endotheelfunctie verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. 

De hartfunctie wordt vaak gemeten aan de hand van flow-gemedieerde dilatatie.

 

Hartpatiënten worden aangeraden te kiezen voor vezelrijke, vetarme en zoutarme producten. 
Vezelrijke, vetarme en zoutarme producten zijn producten met minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal, maximaal 30 En% vet en maximaal 0.2 gram zout per 100 kcal. Vind hier welke producten geschikt zijn voor hartpatiënten. 
Bereken hier of uw dagelijkse voeding voldoet aan de eisen voor hartpatiënten. 

Bereken hier of uw voeding van afgelopen half jaar voldoet aan de eisen voor hartpatiënten.



 

Hoog carotenoïden bloedgehalte verlaagt borstkanker onder vrouwen

Onderzoeksvraag:
Carotenoïden lijken kankerbestrijdende effecten te hebben. Echter, prospectief bewijs voor de relatie tussen het serum carotenoïdengehalte (carotenoïdengehalte in het bloed) en het krijgen van borstkanker is controversieel en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt een hoog bloed (totale of verschillende) carotenoïdengehalte de kans op het krijgen van borstkanker onder vrouwen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 1 prospectieve cohort studies en 17 geneste patiënt-controle studies met in totaal 20188 deelnemers, waarvan 7608 mensen met borstkanker. 
De gemiddelde follow-up duur varieerde tussen 8 maanden en 21 jaar.
De meeste studies waren van hoge kwaliteit. 
Er was geen publicatie bias. 

Resultaten en conclusies: 
De onderzoekers vonden vergeleken met het laagste totale bloed carotenoïdengehalte, dat het hoogste totale bloed carotenoïdengehalte de kans op het krijgen van borstkanker significant met 24% [relatieve risico [RR] = 0.76, 95% BI = 0.62 tot 0.93, n = 8, I2 = 45.6%, p = 0.075] verlaagde. 
Dit significante verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses. 

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van het totale bloed carotenoïdengehalte met 10 μg/dL, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 2% [RR = 0.98, 95% BI = 0.97 tot 0.99] verlaagde.

De onderzoekers vonden vergeleken met het laagste bloed alfa-caroteengehalte, dat het hoogste bloed alfa-caroteengehalte de kans op het krijgen van borstkanker significant met 23% [RR = 0.77, 95% BI = 0.68 tot 0.87, n = 13, I2 = 0.0%, p = 0.48] verlaagde. 
Dit significante verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.  

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van het alfa-caroteengehalte met 10 μg/dL, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 22% [RR = 0.78, 95% BI = 0.66 tot 0.93] verlaagde.

De onderzoekers vonden vergeleken met het laagste bloed beta-caroteengehalte, dat het hoogste bloed beta-caroteengehalte de kans op het krijgen van borstkanker significant met 20% [RR = 0.80, 95% BI = 0.65 tot 0.98, n = 15, I2 = 56.5%, p = 0.004] verlaagde. 
Dit significante verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.  

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van het beta-caroteengehalte met 10 μg/dL, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 4% [RR = 0.96, 95% BI = 0.93 tot 0.99] verlaagde.

De onderzoekers vonden vergeleken met het laagste bloed beta-cryptoxanthinegehalte, dat het hoogste bloed beta-cryptoxanthinegehalte de kans op het krijgen van borstkanker significant met 15% [RR = 0.85, 95% BI = 0.74 tot 0.96, n = 11, I2 = 0.0%, p = 0.80] verlaagde. 
Dit significante verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.  

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van het beta-cryptoxanthinegehalte met 10 μg/dL, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 10% [RR = 0.90, 95% BI = 0.82 tot 0.99] verlaagde.

De onderzoekers vonden vergeleken met het laagste bloed lycopeengehalte, dat het hoogste bloed lycopeengehalte de kans op het krijgen van borstkanker significant met 14% [RR = 0.86, 95% BI = 0.76 tot 0.98, n = 13, I2 = 0.0%, p = 0.46] verlaagde. 
Dit significante verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.  

De onderzoekers vonden vergeleken met het laagste bloed luteïnegehalte, dat het hoogste bloed luteïnegehalte de kans op het krijgen van borstkanker significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.52 tot 0.93, n = 6, I2 = 17.1%, p = 0.30] verlaagde. 
Dit significante verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses. 

De onderzoekers concludeerden dat zowel een hoog totale carotenoïden-, alfa-caroteen-, beta-caroteen-, beta-crytoxanthine-, lycopeen- als luteïnegehalte, de kans op het krijgen van borstkanker onder vrouwen verlaagde. 

Oorspronkelijke titel: 
The Association between Circulating Carotenoids and Risk of Breast Cancer: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Studies by Dehnavi MK, Ebrahimpour-Koujan S, […], Azadbakht L.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10694674/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over cohort studies/significant, carotenoïden en borstkanker

 

Veel choline via voeding verlaagt mogelijk borstkanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt een hoge inname van choline via voeding de kans op het krijgen van borstkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 prospectieve cohort studies en 10 patiënt-controle studies. 

Resultaten en conclusies: 
De onderzoekers vonden in patiënt-controle studies dat een hoge inname van choline via voeding,  de kans op het krijgen van borstkanker significant met 62% [OR = 0.38, 95% BI = 0.16 tot 0.86] verlaagde.
Echter, dit significante verlaagde risico werd niet teruggevonden in cohort studies [HR = 1.01, 95% BI = 0.92 tot 1.12].

De onderzoekers concludeerden dat een hoge inname van choline via voeding,  de kans op het krijgen van borstkanker mogelijk verlaagde. Mogelijk omdat dit verlaagde risico niet teruggevonden werd in cohort studies.

Oorspronkelijke titel:
The association between dietary intakes of methionine, choline and betaine and breast cancer risk: A systematic review and meta-analysis by Van Puyvelde H, Dimou N, […], De Bacquer D.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36701983/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over cohort studies/significant, choline en borstkanker.

Studies 2023

Hieronder vindt u wetenschappelijke onderzoeken (overzichtsartikelen) naar de relatie tussen voeding en het voorkomen van kanker: 
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

  1. 10 mg isoflavonen per dag via voeding verlaagt borstkanker
  2. Een hoog gehalte aan linolzuur in het lichaam verlaagt prostaatkanker
  3. Veel vitamine B6 via voeding verlaagt dikke darmkanker
  4. Veel choline via voeding verlaagt mogelijk borstkanker

Vitamine B6 supplementen verminderen misselijkheid en braken tijdens zwangerschap

Onderzoeksvraag:
Misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap zijn veel voorkomende symptomen tijdens de zwangerschap. Hoewel er geen effectieve behandeling hiervoor is, wordt suppletie met pyridoxine (vitamine B6) op grote schaal gebruikt en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Vermindert het slikken van vitamine B6 supplementen alleen of vitamine B6 met een ander effectief ingrediënt, de kans op het krijgen van misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 RCT’s.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van vitamine B6 supplementen alleen of vitamine B6 met een ander effectief ingrediënt tijdens de zwangerschap, de Rhodes Index misselijkheidsscore significant verbeterde [0.78, 95% BI =  0.26 tot 1.31, p = 0.003, I2 = 57%, p = 0.10].

De onderzoekers vonden dat het slikken van vitamine B6 supplementen alleen of vitamine B6 met een ander effectief ingrediënt tijdens de zwangerschap, de PUQE Index misselijkheidsscore significant verbeterde [0.75, 95% BI =  0.28 tot 1.22, p = 0.002, I2 = 0%, p = 0.51].

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van vitamine B6 (als pyridoxine) supplementen alleen of vitamine B6 met een ander effectief ingrediënt, de kans op het krijgen van misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap verminderde.

Oorspronkelijke titel:
The effects of pyridoxine (vitamin B6) supplementation in nausea and vomiting during pregnancy: a systematic review and meta-analysis by Jayawardena R, Majeed S, […], Ranaweera P.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36719452/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en vitamine B6.
 

Studies 2023

Hieronder vindt u wetenschappelijke onderzoeken (overzichtsartikelen) naar het verband tussen voeding en zwangerschap & lactatie: 
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patiënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

  1. Vrouwen met zwangerschapsdiabetes hebben baat bij probiotica/synbiotica supplementen
  2. Vitamine B6 supplementen verminderen misselijkheid en braken tijdens zwangerschap

Geen verband tussen wortelconsumptie en blaaskanker

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het eten van wortels en het krijgen van blaaskanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 3 cohort studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in een meta-analyse van 3 cohort studies geen verband tussen het eten van wortels en het krijgen van blaaskanker [gepoolde HR = 1.02, 95% BI = 0.95 tot 1.10 I2 = 0.0%, p = 0.859].

De onderzoekers concludeerden dat er geen verband bestond tussen het eten van wortels en het krijgen van blaaskanker.

Oorspronkelijke titel:
Association of Dietary Carrot Intake With Bladder Cancer Risk in a Prospective Cohort of 99,650 Individuals With 12.5 Years of Follow-Up by Xu X, Zhu Y, […], Xia D.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8349976/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over wortels en kanker.

Vitamine- en mineralensupplementen verlagen oxidatieve stress bij vrouwen met zwangerschapsdiabetes

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
De effecten van het slikken van vitamine- en mineralensupplementen op de zwangerschapsdiabetes mellitus zijn niet goed vastgesteld en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verbetert het slikken van vitamine- en mineralensupplementen tijdens de zwangerschap de glykemische controle bij vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus (suikerziekte tijdens de zwangerschap) en verlaagt het slikken van vitamine- en mineralensupplementen tijdens de zwangerschap de kans op het krijgen van oxidatieve stress bij vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 12 RCT’s met in totaal 698 deelnemers.

De leeftijd varieerde tussen 18 en 40 jaar.

De diagnose van zwangerschapsdiabetes mellitus werd vastgesteld tussen 24 en 28 weken tijdens de zwangerschap.

De dagelijkse doseringen van magnesiumsupplementen varieerde tussen 100 en 250 mg, zinksupplementen tussen 4 en 233 mg, seleniumsupplementen van 200 mcg, calciumsupplementen tussen 400 en 1000 mg en vitamine E supplementen van 400 IE gedurende 6 weken.
De dosering van vitamine D supplementen varieerde tussen 200 en 50000 IE per dag of elke 2 of 3 weken voor gedurende 6 weken.

Alle RCT’s gebruikten placebo als controle-interventie.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden vergeleken met de controle (placebo) groep, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), het nuchter plasma glucosegehalte van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus significant verlaagde [MD = -9.02, 95% BI = -12.09 tot -5.96, p 0.00001].

De onderzoekers vonden vergeleken met de controle (placebo) groep, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), het serum insulinegehalte van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus significant verlaagde [MD = -4.33, 95% BI = -5.35 tot -3.32, p 0.00001].
Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden vergeleken met de controle (placebo) groep, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), de HOMA-IR waarde van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus significant verlaagde [MD = -1.34, 95% BI = -1.60 tot -1.07, p 0.00001].
Significant wil zeggen, er kan met 95% zekerheid gezegd worden, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), de HOMA-IR waarde van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus werkelijk verlaagde.

De onderzoekers vonden vergeleken met de controle (placebo) groep, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), de HOMA-B waarde van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus significant verlaagde [MD = -15.58, 95% BI = -23.70 tot -7.46, p 0.0002].

De onderzoekers vonden vergeleken met de controle (placebo) groep, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), het hooggevoelige (hoogsensitieve) CRP-gehalte van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus significant verlaagde [MD = -1.29, 95% BI = -1.82 tot -0.76, p 0.00001].

De onderzoekers vonden vergeleken met de controle (placebo) groep, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), het malondialdehyde-gehalte van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus significant verlaagde [MD = -0.71, 95% BI = -0.97 tot -0.45, p 0.00001].

De onderzoekers vonden vergeleken met de controle (placebo) groep, dat het slikken van magnesium-, zink-, selenium-, calcium- vitamine D en E supplementen (allleen of gecombineerd), de totale antioxidantencapaciteit van vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus significant verhoogde [MD = 45.55, 95% BI = 22.02 tot 69.08,  p = 0.0001].
Significant omdat de gevonden p-waarde = 0.0001 kleiner was dan de p-waarde van 0.05.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van vitamine- en mineralensupplementen tijdens de zwangerschap de glykemische controle bij vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus (zwangerschapssuikerziekte) verbeterde en het slikken van vitamine- en mineralensupplementen tijdens de zwangerschap verlaagde de kans op het krijgen van oxidatieve stress bij vrouwen met zwangerschapsdiabetes mellitus.

Oorspronkelijke titel:
The effects of vitamin and mineral supplementation on women with gestational diabetes mellitus by Li D, Cai Z, [...], Zhang J.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8145819/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap, oxidatieve stress en vitamines en mineralen.

Uien verlagen causaal slecht cholesterol

Afbeelding

Onderzoeksvraag:.
Studies tonen aan dat suppletie met uien effectief kan zijn bij de behandeling van dyslipidemie. Echter, de resultaten blijven controversieel (tegenstrijdig) en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt suppletie met uien het cholesterolgehalte of anders gezegd, verlaagt het eten van uien causaal het cholesterolgehalte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 10 RCT’s met in totaal 446 deelnemers.  

Het aantal deelnemers per studie varieerde tussen 12 en 92.
De interventieduur varieerde tussen 2 en 12 weken.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden vergeleken met de placebogroep, dat suppletie met uien het HDL cholesterolgehalte (goed cholesterol) significant verhoogde [MD = 2.29 mg/dL, 95% BI = 0.87 tot 3.72, I2 = 0%].  

De onderzoekers vonden vergeleken met de placebogroep, dat suppletie met uien het LDL cholesterolgehalte (slecht cholesterol) significant verlaagde [MD = -6.64 mg/dL, 95% BI = -10.91 tot -2.36, I2 = 32%].  
Dit significante, verlaagde effect bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden vergeleken met de placebogroep, dat suppletie met uien het totale cholesterolgehalte significant verlaagde [MD = -5.39 mg/dL, 95% BI = -10.68 tot -0.09, I2 = 49%].  

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat suppletie met uien het totale cholesterolgehalte van mensen met dyslipidemie significant verlaagde [MD = -17.23 mg/dL, 95% BI = -27.99 tot -6.47, I2 = 8%].  

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat suppletie met uien het LDL cholesterolgehalte van mensen met dyslipidemie significant verlaagde [MD = -12.70 mg/dL, 95% BI = -23.12 tot -2.27, I2 = 0%].  

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat suppletie met uien gedurende minimaal 10 weken het HDL cholesterolgehalte significant verhoogde [MD = 2.81 mg/dL, 95% BI = 1.08 tot 5.54, I2 = 17%].  

De onderzoekers concludeerden dat het eten van uien gedurende minimaal 10 weken het HDL cholesterolgehalte (goed cholesterol) causaal verhoogde, terwijl het totale en LDL cholesterolgehalte (slecht cholesterol) causaal verlaagde. Deze positieve effecten waren het grootst bij mensen met  dyslipidemie.

Oorspronkelijke titel:
Effect of onion on blood lipid profile: A meta-analysis of randomized controlled trials by Huang W, Tang G, [...], Wei Z.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8269690

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies/informatie over significant/cohort/RCTs, groente consumptie, verlaging van het cholesterolgehalte en hart- en vaatziekten.

Bij dyslipidemie is het gehalte van het totale cholesterol en/of het LDL-cholesterol en/of de triglyceriden verhoogd en/of is er sprake van een verlaagd gehalte van het HDL-cholesterol. Dyslipidemie is vaak een voorbode van hart- en vaatziekten en diabetes type 2.

Een causaal verband kan gevonden worden in RCT’s.  
 

Dagelijks 600 mg omega-3 vetzurensupplementen verlagen mogelijk chemotherapie geïnduceerde perifere neuropathie

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Hebben mensen met kanker baat bij het slikken van omega-3 vetzurensupplementen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 31 RCTs.
De dosering van de omega-3 vetzurensupplementen was 600 mg per dag of hoger gedurende minimaal 3 weken.
De meeste RCTs werd bestempeld als "onduidelijk" of "hoog" risico op bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van omega-3 vetzurensupplementen de kans op het krijgen van door chemotherapie geïnduceerde perifere neuropathie bij patiënten met kanker significant met 80% [OR = 0.20, 95% BI = 0.10 tot 0.40, p 0.001, I2 = 0%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van minimaal 600 mg omega-3 vetzurensupplementen per dag gedurende minimaal 3 weken, de kans op het krijgen van door chemotherapie geïnduceerde perifere neuropathie bij patiënten met kanker mogelijk verlaagde. Mogelijk omdat de meeste RCTs als "onduidelijk" of "hoog" risico op bias werd bestempeld.

Oorspronkelijke titel:
The effect of oral omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on muscle maintenance and quality of life in patients with cancer: A systematic review and meta-analysis by Lam CN, Watt AE, [...], van der Meij BS.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34130028/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over omega-3 vetzuren en kanker.

Chemotherapie geïnduceerde perifere neuropathie (CIPN) is een van de meest gevreesde dosis beperkende bijwerkingen van de behandeling met chemokuren bij kanker.
Chemotherapie geinduceerde perifere neuropathie is de beschadiging van de zenuwvezels in de armen of benen door toedoen van chemotherapie.

Kruisbloemige groenten, knoflook, citrusvruchten en tomaten verlagen mogelijk dikke darmkanker

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Gepersonaliseerde voeding en beschermende diëten en levensstijlen vormen een belangrijke prioriteit binnen de kankeronderzoek. De associatie tussen consumptie van specifieke voedingscomponenten en het ontstaan van dikke darmkanker is geëvalueerd in een aantal populatiegebaseerde studies, die vastgesteld hebben dat bepaalde voedingsmiddelen potentiële bescherming hebben. Echter, de bevindingen waren inconsistent (tegenstrijdig) en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Is er een relatie tussen het eten van de verschillende voedingsgroepen (zoals, tomaten, kruisbloemige groenten, citrusvruchten en noten) en het krijgen van dikke darmkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 46 studies (cohort en patiënt-controle studies).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in gepoolde analyses, vergeleken met een lage consumptie, dat een hoge consumptie van kruisbloemige groenten de kans op het krijgen van dikke darmkanker significant met 10% verlaagde [OR = 0.90, 95% BI = 0.85 tot 0.95, p = 0.00, I2= 31.02%].
Dit significante verlaagde risico werd teruggevonden in patiënt-controle studies maar niet in cohort studies.

De onderzoekers vonden in gepoolde analyses, vergeleken met een lage consumptie, dat een hoge consumptie van citrusvruchten de kans op het krijgen van dikke darmkanker significant met 10% verlaagde [OR = 0.90, 95% BI = 0.84 tot 0.96, p = 0.00, I2 = 21.65%].
Dit significante verlaagde risico werd teruggevonden in patiënt-controle studies maar niet in cohort studies.

De onderzoekers vonden in gepoolde analyses, vergeleken met een lage consumptie, dat een hoge consumptie van knoflook de kans op het krijgen van dikke darmkanker significant met 17% verlaagde [OR = 0.83, 95% BI = 0.76 tot 0.91, p = 0.00, I2 = 32.64%].
Dit significante verlaagde risico werd teruggevonden in patiënt-controle studies maar niet in cohort studies.

De onderzoekers vonden in gepoolde analyses, vergeleken met een lage consumptie, dat een hoge consumptie van tomaten de kans op het krijgen van dikke darmkanker significant met 11% verlaagde [OR = 0.89, 95% BI = 0.84 tot 0.95, p = 0.00, I2 = 0%].
Dit significante verlaagde risico werd teruggevonden in patiënt-controle studies maar niet in cohort studies.

De onderzoekers vonden in gepoolde analyses, vergeleken met een lage consumptie, dat een hoge consumptie van noten de kans op het krijgen van dikke darmkanker in cohort studies significant met 26% verlaagde [OR = 0.74, 95% BI = 0.58 tot 0.94, p = 0.01, I2 = 35.48%].

De onderzoekers concludeerden dat een hoge consumptie van kruisbloemige groenten, knoflook, citrusvruchten en tomaten de kans op het krijgen van dikke darmkanker mogelijk verlaagde. Mogelijk omdat dit verlaagde risico niet terug werd gevonden in cohort studies.

Oorspronkelijke titel:
Phytochemically rich dietary components and the risk of colorectal cancer: A systematic review and meta-analysis of observational studies by Borgas P, Gonzalez G, […], Reza Mirnezami R.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8223713/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over groenten en fruit, noten, knoflook en dikke darmkanker.

Calcium via voeding verlaagt colorectale adenomen

Onderzoeksvraag:
Verlaagt calcium via voeding of voedingssupplementen de kans op het krijgen van colorectale adenomen (kwaadaardige poliepen in de dikke darm)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 37 relevante klinische studies en observationele studies met in totaal 10964 mensen met (geavanceerde) colorectale adenomen.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat calciumconsumptie de kans op het krijgen van colorectale adenomen significant met 8% [RR = 0.92, 95% BI = 0.89 tot 0.96] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat calciumconsumptie via (totale) voeding de kans op het krijgen van colorectale adenomen significant met 21% [RR = 0.79, 95% BI = 0.72 tot 0.86] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat calciumconsumptie via zuivelproducten de kans op het krijgen van colorectale adenomen significant met 12% [RR = 0.88, 95% BI = 0.78 tot 0.98] verlaagde.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het slikken van calciumsupplementen en de kans op het krijgen van colorectale adenomen [RR = 0.97, 95% BI = 0.89 tot 1.05].

De onderzoekers vonden dat totale calciumconsumptie de kans op het krijgen van geavanceerde colorectale adenomen significant met 21% [RR = 0.79, 95% BI = 0.73 tot 0.85] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat totale calciumconsumptie de kans op het terugkeren van colorectale adenomen significant met 12% [RR = 0.88, 95% BI = 0.84 tot 0.93] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat calcium via voeding zowel de kans op het krijgen als het terugkeren van colorectale adenomen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Calcium and dairy products in the chemoprevention of colorectal adenomas: a systematic review and meta-analysis by Emami MH, Salehi M, […], Maghool F.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33951958/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over calcium, zuivelproducten en dikke darmkanker.

Een poliep in de dikke darm is een woekering van het slijmvlies van de dikke darm.

Poliepen in de dikke darm komen vrij vaak voor. Naar schatting heeft ongeveer 5 à 25% van alle mensen boven de 50 jaar darmpoliepen. Dit aantal stijgt van 15 à 30% op 50-60 jaar, tot 35 à 50% op de leeftijd van 80 jaar.

Darmpoliepen kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Kwaadaardige darmpoliepen worden ook wel darm adenomen of adenomateuze poliepen genoemd. Slechts 5 procent van deze kwaadaardige darmpoliepen groeit uit tot darmkanker. Kwaadaardige dikke darmpoliepen (ook wel colorectale adenomen) kunnen uitgroeien tot dikke darmkanker.

Kanker van de dikke darm heet ook colorectale kanker of colorectaal (adeno)carcinoom.
 

Veel transvet verhoogt prostaatkanker en dikke darmkanker

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Afgezien van herkauwers, wordt transvet ook geproduceerd tijdens de gedeeltelijke hydrogenering van plantaardige oliën (bijvoorbeeld bij de productie van ultrabewerkte voedingsmiddelen). Schadelijke cardiovasculaire (betrekking hebbend op hart- en bloedvaten) effecten van transvet zijn al bewezen, maar het verband met het risico op het krijgen van kanker is nog niet samengevat in een overzichtsartikel en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd. 

Verhoogt het eten van veel transvet de kans op het krijgen van kanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 studies (cohort en patiënt-controle studies) naar de relatie tussen transvet en borstkanker, 11 studies (cohort en patiënt-controle studies) naar de relatie tussen transvet en prostaatkanker en 9 studies (cohort en patiënt-controle studies) naar de relatie tussen transvet en dikke darmkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel totaal transvet de kans op het krijgen van prostaatkanker significant met 49% [OR = 1.49, 95% BI = 1.13 tot 1.95] verhoogde.
Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel totaal transvet de kans op het krijgen van dikke darmkanker significant met 26% [OR = 1.26, 95% BI = 1.08 tot 1.46] verhoogde.
Significant omdat OR van 1 niet in de 95% BI van 1.08 tot 1.46 zat. OR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van veel totaal transvet en de kans op het krijgen van borstkanker [OR = 1.12, 95% BI = 0.99 tot 1.26].
Geen verband omdat OR van 1 in de 95% BI van 0.99 tot 1.26 zat. OR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel totaal transvet de kans op het krijgen van zowel prostaatkanker als dikke darmkanker verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary trans-fatty acid intake in relation to cancer risk: a systematic review and meta-analysis by Michels N, Specht IO and Huybrechts I.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34104953/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over transvet, prostaatkanker, dikke darmkanker en borstkanker.

Een dieet met veel transvet is een dieet met meer dan 1 En% transvet.
1 En% transvet wil zeggen dat het aantal gram transvet 1% bijdraagt aan het totale caloriegehalte (kcal) van het desbetreffende dieet. Dus als een dieet 2000 kcal bevat, draagt 2.2 gram transvet 1% bij aan 2000 kcal. 2.2 gram transvet levert 20 kcal want 1 gram transvet levert 9 cal. 20 kcal draagt 1% bij aan een dieet van 2000 kcal.

Transvet komt van nature voor in melk en vlees van herkauwers. Verder kan transvet zitten in harde margarines, frituur-, bak- en braadvetten en in gebak, koek en snacks.

Herkauwers (onderorde Ruminantia) zijn herbivoren (dieren die plantaardig voedsel eten) die hun eten nadat het in de maag geweest is nogmaals in de mond kauwen. Herkauwers zijn giraffen, bizons, schapen en koeien. Het woord "herkauwer" komt van het Latijnse woord “ruminare”, wat "opnieuw kauwen" betekent.

Herkauwers hebben vier magen: de pens, de netmaag, de boekmaag en de lebmaag. De eerste 3 magen zijn de voormagen, de lebmaag is de echte maag. Een herkauwer kauwt het eten eerst oppervlakkig, waarna het eten in de netmaag en de pens terechtkomt. Dit vertraagt de passage van het voedsel door het maag-darmkanaal, waardoor het voedsel in de netmaag/pens de tijd krijgt om langer voor te verteren.

Na 20 tot 45 minuten gaan de grofvezelige materialen als spijsbrokken terug naar de mond van de herkauwer waar ze fijngemalen en vermengd wordt met speeksel. Bij de terugkeer in de magen gaan de fijndelige materialen via de netmaag naar de boekmaag. In de boegmaag wordt de vloeistof uit de spijsbrok geperst. De vloeistof en daarna de spijsbrok gaat vervolgens van de boegmaag naar de lebmaag voor de verdere vertering door de maagsappen.

Boeren en winden/scheten van herkauwers zijn rijk aan methaangas; het gas wordt gevormd door de bacteriën in de voormagen, tijdens het verteren van het voedsel.

Groene bladgroenten verlagen hart- en vaatziekten

Afbeelding

Onderzoeksvraag:.
Verlaagt het eten van groene bladgroenten, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 cohort studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van groene bladgroenten, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 7% [gepoolde RR = 0.93, 95% BI = 0.92 tot 0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses, dat het eten van groene bladgroenten, de kans op het krijgen van een herseninfarct significant met 8% [RR = 0.92, 95% BI = 0.88 tot 0.96] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses, dat het eten van groene bladgroenten, de kans op het krijgen van een hartziekte significant met 7% [RR = 0.93, 95% BI = 0.87 tot 0.99] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van groene bladgroenten, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, met name een herseninfarct verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary intakes of green leafy vegetables and incidence of cardiovascular diseases by Ojagbemi A, Okekunle AP, […], Owolabi M.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34128951/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies/informatie over significant/cohort/RCTs, groene bladgroenten en hart- en vaatziekten.

Groene bladgroenten zijn andijvie, boerenkool, brave hendrik, groenlof, krulandijvie, lamsoren, paksoi, palmkool, postelein, raapstelen, snijbiet, spinazie, waterkers en zuring.

Dagelijks 100 mg coënzym Q10 supplementen verlaagt ontstekingen bij mensen met borstkanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het slikken van coënzym Q10 supplementen ontstekingen bij mensen met borstkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 RCT’s.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van 100 mg coënzym Q10 supplementen per dag gedurende 45 tot 90 dagen, het gehalte van vasculaire endotheliale groeifactoren (VEGF) van mensen met borstkanker significant verlaagde [SMD = -1.88, 95% BI = -2. 62 tot -1.13, I2 = 93.1%, p 0.001].

De onderzoekers vonden dat het slikken van 100 mg coënzym Q10 supplementen per dag gedurende 45 tot 90 dagen, het gehalte van IL-8 van mensen met borstkanker significant verlaagde [SMD = -2.24, 95% BI = -2.68 tot -1.8, I2 = 79.6%, p = 0.001].

De onderzoekers vonden dat het slikken van 100 mg coënzym Q10 supplementen per dag gedurende 45 tot 90 dagen, het gehalte van matrix metalloproteïnase 2 (MMP-2) van mensen met borstkanker significant verlaagde [SMD = -1.49, 95% BI = -1.85 tot -1.14, I2 = 76.3%, p = 0.005].

De onderzoekers vonden dat slikken van 100 mg coënzym Q10 supplementen per dag gedurende 45 tot 90 dagen, het gehalte van matrix metalloproteïnase 9 (MMP-9) van mensen met borstkanker significant verlaagde [SMD = -1.58, 95% BI = -1.97 tot -1.19, I2 = 79.6%, p = 0.002].

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van 100 mg coënzym Q10 supplementen per dag gedurende 45 tot 90 dagen, zowel ontstekingen als het gehalte van matrix metalloproteïnasen bij mensen met borstkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effects of coenzyme Q10 supplementation on inflammation, angiogenesis, and oxidative stress in breast cancer patients: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials by Alimohammadi M, Rahimi A, […], Rafiei A.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34008150/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over coënzym Q10 en borstkanker.

Vasculaire endotheliale groeifactor is een signaaleiwit dat door de lichaamscellen wordt geproduceerd en de vorming van bloedvaten stimuleert. Vasculaire endotheliale groeifactor (VEGF)-expressie neemt toe met de progressie van kanker.

Interleukine-8 (IL-8) is een ontstekingsbevorderende chemokine die door verschillende celtypen wordt geproduceerd. Overexpressie (overexpressie houdt in dat een gen te actief is en teveel van het eiwit produceert waarvoor het codeert) van IL-8 en/of zijn receptoren CXCR1 en CXCR2 wordt vaak waargenomen bij kanker waaronder borstkanker, baarmoederhalskanker, melanoom en prostaatkanker.

Matrix metalloproteïnasen (MMP's) zijn zinkafhankelijke endopeptidasen die betrokken zijn bij kankerinvasie en metastase (uitzaaiing van een kwaadaardige tumor ergens anders in het lichaam).
 

Overgewicht verhoogt leverkanker

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Verhoogt overgewicht (BMI>25) of obestias (BMI>30) de kans op het krijgen van primaire leverkanker en doodgaan aan leverkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 28 prospectieve cohort studies met in totaal 8135906 deelnemers, waarvan 6059561 mensen met primaire leverkanker en 2077425 mensen gestorven aan leverkanker.

Er was geen pubicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een verhoging van de BMI de kans op het krijgen van primaire leverkanker significant met 69% [HR = 1.69, 95% BI = 1.50 tot 1.90, I2 = 56%] verhoogde.
Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat een BMI hoger dan 25 (overgewicht) de kans op het krijgen van primaire leverkanker significant met 36% [HR = 1.36, 95% BI = 1.02 tot 1.81] verhoogde.
Significant omdat HR van 1 niet in de 95% BI van 1.02 tot 1.81 zat. HR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico.

De onderzoekers vonden dat een BMI hoger dan 30 (obesitas) de kans op het krijgen van primaire leverkanker significant met 77% [HR = 1.77, 95% BI = 1.56 tot 2.01] verhoogde.
Significant wil zeggen, er kan met 95% zekerheid gezegd worden, dat een BMI hoger dan 30 de kans op het krijgen van primaire leverkanker werkelijk met 77% verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een BMI hoger dan 35 (morbide obesitas) de kans op het krijgen van primaire leverkanker significant met 208% [HR = 3.08, 95% BI = 1.21 tot 7.86] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een verhoging van de BMI de kans op doodgaan aan leverkanker significant met 61% [HR = 1.61, 95% BI = 1.14 tot 2.27, I2 = 80%] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat overgewicht (BMI>25) en obestias (BMI>30) de kans op het krijgen van primaire leverkanker en doodgaan aan leverkanker verhogen.

Oorspronkelijke titel:
Obesity and the risk of primary liver cancer: A systematic review and meta-analysis by Sohn W, Lee S, [...], Yoon SK.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7820201/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en overgewicht.

Er zijn 2 soorten leverkanker. Primaire leverkanker is een vorm van kanker die in de lever of galwegen ontstaat. Secundaire leverkanker is ergens anders in het lichaam ontstaan en uitgezaaid naar de lever.

Heb ik overgewicht? Zoja, hoeveel kg moet ik dan afvallen om op gezond gewicht te komen.

Welke maaltijden zijn geschikt voor mensen met overgewicht?

Gebruik de 7-punten voedingsprofiel app om te zien of uw dagelijkse gegeten producten geschikt zijn voor u wanneer u overgewicht hebt.

 

Veel verzadigd vet verhoogt doodgaan aan borstkanker

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
De invloed van vet in voeding op de sterfte aan borstkanker blijft grotendeels onderbelicht, ondanks uitgebreid onderzoek naar de invloed ervan op het risico op het krijgen van borstkanker en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verhoogt het eten van veel vet of verzadigd vet de kans op doodgaan aan borstkanker (borstkanker mortaliteit of sterfte) onder vrouwen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 15 prospectieve cohort studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden vergeleken met het eten van weinig verzadigd vet, dat het eten van veel verzadigd vet de kans op doodgaan aan borstkanker onder vrouwen significant met 51% [HR = 1.51, 95% BI = 1.09 tot 2.09, p 0.01, n = 4] verhoogde.
Significant omdat HR van 1 niet in de 95% BI van 1.09 tot 2.09 zat. HR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van veel (totaal) vet en de kans op doodgaan aan borstkanker onder vrouwen [HR = 1.14, 95% BI = 0.86 tot 1.52, p = 0.34, n = 6].
Geen verband omdat HR van 1 in de 95% BI van 0.86 tot 1.52 zat. HR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel verzadigd vet de kans op doodgaan aan borstkanker onde vrouwen verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary fat and breast cancer mortality: A systematic review and meta-analysis by Brennan SF, Woodside JV, […], Cantwell MM.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25692500/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over borstkanker en verzadigd vet.

Een dieet met veel verzadigd vet is een dieet met meer dan 10 En% verzadigd vet.
De makkelijkste manier om een dieet met meer dan 10 En% verzadigd vet te volgen, is door te kiezen voor alleen maar producten/maaltijden die ook meer dan 10 En% verzadigd vet bevatten. Deze producten uit de supermarkt bevatten meer dan 10 En% verzadigd vet. 
Echter, de meest praktische manier om een dieet met meer dan 10 En% verzadigd vet te volgen, is al uw dagelijks gegeten producten/maaltijden moeten gemiddeld meer dan 10 En% verzadigd vet bevatten.

Gebruik de 7-punten voedingsprofiel app om te zien of uw dagelijks voeding meer dan 10 En% verzadigd vet bevat.

Meer dan 10 En% verzadigd vet wil zeggen dat het aantal gram vet meer dan 10% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van het desbetreffende dieet. Dus als een dieet 2000 kcal bevat, draagt 22.2 gram verzadigd vet 10% bij aan 2000 kcal. 22.2 gram verzadigd vet levert 200 kcal want 1 gram verzadigd vet levert 9 cal. 200 kcal draagt 10% bij aan een dieet van 2000 kcal.

Een dieet met meer dan 10 En% verzadigd vet is een ongezond dieet.

Een dieet met weinig verzadigd vet is een dieet met maximaal 7 En% verzadigd vet.
 

Veel witvlees verlaagt doogaan aan alle oorzaken

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
De associatie tussen vleesconsumptie en de mortaliteit en morbiditeit van niet-overdraagbare ziekten is uitgebreid onderzocht. Ecther, de relatie tussen de consumptie van witvlees en de gezondheidseffecten blijft controversieel en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van witvlees de kans op mortaliteit en morbiditeit?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 22 prospectieve cohort studies met in totaal 3132149 deelnemers.

De gemiddelde NOS score was 6.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden vergeleken met de laagste consumptie, dat het eten van veel witvlees, de kans op doogaan aan alle oorzaken significant met 6% [gepoolded OR = 0.94, 95% BI = 0.90 tot 0.97, p 0.001, I2 = 95.6%, p 0.001] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel witvlees, de kans op doogaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
White Meat Consumption, All-Cause Mortality, and Cardiovascular Events: A Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies by Lupoli R, Vitale M, […], Vaccaro O.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7924043/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies/informatie over significant/cohort/RCTs, witvlees en hart- en vaatziekten.

Morbiditeit is een ziektecijfer. Morbiditeit geeft de verhouding aan van het aantal lijders aan een bepaalde ziekte tot de gehele gemeenschap binnen een bepaald tijdsbestek. De morbiditeitsgraad is een kengetal dat de mate van voorkomen van een bepaalde ziekte aangeeft.

Kip en gevogelte (zoals kalkoen, parelhoen, gans en eend) worden witvlees genoemd.

De kwaliteit van het bewijslast in de studies kan worden beoordeeld aan de hand van de Newcastle-Ottawa Scale (NOS)-score. Studie met een NOS-score boven de 6 wordt gezien als kwalitatief hoogstaand.
 

Veel verzadigd vet verhoogt leverkanker

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het eten van veel verzadigd vet of cholesterol de kans op het krijgen van leverkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 prospectieve cohort studies met in totaal 15890 mensen met leverkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel verzadigd vet, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 34% [relatieve risico = 1.34, 95% BI = 1.06 tot 1.69, I2 = 16.9%, n = 5] verhoogde.
De resultaten bleven gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 En% verzadigd vet, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 4% [relatieve risico = 1.04, 95% BI = 1.01 tot 1.07, I2 = 16.8%, n = 5] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van het ratio enkelvoudig onverzadigd vet:verzadigd vet met 0.1 punt, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 9% [relatieve risico = 0.91, 95% BI = 0.86 tot 0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van het ratio onverzadigd vet:verzadigd vet met 0.1 punt, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 6% [relatieve risico = 0.94, 95% BI = 0.90 tot 0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 mg cholesterol via voeding per dag, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 16% [relatieve risico = 1.16, 95% BI = 1.05 tot 1.28, I2 = 0%, n = 2] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een hoog serum cholestergehalte, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 58% [relatieve risico = 0.42, 95% BI = 0.33 tot 0.54, I2 = 90.7%, n = 7] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoog serum cholestergehalte, de kans op het krijgen van leverkanker onder mannen significant met 61% [relatieve risico = 0.39, 95% BI = 0.27 tot 0.57] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoog serum cholestergehalte, de kans op het krijgen van leverkanker onder vrouwen significant met 69% [relatieve risico = 0.31, 95% BI = 0.26 tot 0.38] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 mmol/L in het serum cholesterolgehalte, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 28% [relatieve risico = 0.72, 95% BI = 0.69 tot 0.75, I2 = 75.3%, n = 7] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 mmol/L in het serum HDL-cholesterolgehalte, de kans op het krijgen van leverkanker significant met 58% [relatieve risico = 0.42, 95% BI = 0.27 tot 0.64, I2 = 0%, n = 2] verlaagde.
De resultaten bleven gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel verzadigd vet, de kans op het krijgen van leverkanker verhoogde. Terwijl een hoog serum cholesterolgehalte en een hoog HDL-cholesterolgehalte, de kans op het krijgen van leverkanker verlaagden.

Oorspronkelijke titel:
Dietary Fats, Serum Cholesterol and Liver Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis of Prospective Studies by Zhao L, Deng C, [...], Zhang X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8037522/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over cholesterol, verzadigd vet en kanker.

Een dieet met veel verzadigd vet (ongezond vet) is een dieet met meer dan 10 En% verzadigd vet.
De makkelijkste manier om een dieet met meer dan 10 En% verzadigd vet te volgen, is door te kiezen voor alleen maar producten/maaltijden die ook meer dan 10 En% verzadigd vet bevatten. Deze producten uit de supermarkt bevatten meer dan 10 En% verzadigd vet. 
Meer dan 10 En% verzadigd vet wil zeggen dat het aantal gram vet meer dan 10% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van het desbetreffende dieet. Dus een 2000 kcal-dieet met meer dan 10 En% verzadigd vet bevat dus meer dan 22 gram verzadigd vet. 22 gram verzadigd vet levert 22x9 kcal = 198 kcal. 198 kcal is 10% van 2000 kcal.

Echter, producten met meer dan 10 En% verzadigd vet zijn ongezonde producten.