Voeding en gezondheid

Onderzoeksvraag:
Verschillende studies zijn uitgevoerd naar de relatie tussen het drinken van thee en het risico op het krijgen van botontkalking (osteoporose). Echter, de resultaten waren tegenstrijdig en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het drinken van thee botontkalking?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 2 prospectieve cohort studies, 4 patiënt-controle studies en 11 cross-sectionele studies met in totaal 107819 mensen met botontkalking. De belangrijkste symptoom van botontkalking in deze studies waren heupfracturen. 10 studies (inclusief alle patiënt-controle studies en cohort studies) waren van hoge kwaliteit oftewel goed opgezet.

Er was geen pubicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van veel thee vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van botontkalking significant met 38% [OR = 0.62, 95% BI = 0.46-0.83, I2  =  94%, p    0.01] verlaagde. Toen de heterogeniteit werd verlaagd, bleef het verlaagde risico nog steeds significant [95% BI = 0.57-0.74, I2 = 30%].
Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de supgroepenanalyses.

De onderzoekers vonden dat het drinken van veel thee vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 26% [OR  =  0.74, 95% BI = 0.63-0.88] verlaagde. 

De onderzoekers vonden onder vrouwen een significant verlaagde risico van 27% [OR  =  0.73, 95% CI = 0.54-0.99] voor het krijgen van botontkalking.

De onderzoekers concludeerden dat het drinken van veel thee, de kans op het krijgen van botontkalking, met name heupfracturen en met name onder vrouwen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Association between tea consumption and osteoporosis: A meta-analysis by Sun K, Wang L, [...], Li X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5728912/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over thee consumptie en ouderdom.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt zowel het eten van vis als n-3 PUFA’s de kans op het krijgen van heupfracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 prospectieve cohort studies en 3 patiënt-controle studies met in totaal 292657 deelnemers. De deelnemers waren minimaal 20 jaar.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van vis, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 12% verlaagde [gepoold effect = 0.88, 95% BI = 0.79-0.98, p = 0.02] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van n-3 PUFA’s, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 12% verlaagde [gepoold effect = 0.88, 95% BI = 0.80-0.98, p = 0.02] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat zowel het eten van vis als n-3 PUFA’s, de kans op het krijgen van heupfracturen verlaagden.

Oorspronkelijke titel:
Dietary intake of fish, n-3 polyunsaturated fatty acids and risk of hip fracture: A systematic review and meta-analysis on observational studies by Sadeghi O, Djafarian K, […], Shab-Bidar S.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29244536

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over visconsumptie en ouderdom.

Het vet in vis is allemaal n-3 PUFA’s.

Deze maaltijden bevatten vis.

Onderzoeksvraag:
Is er een relatie tussen vitamine A en de kans op het krijgen van fracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 11 prospectieve cohort studies en 2 geneste patiënt-controle studies met in totaal 319077 deelnemers, waarvan 109056 post-menopauzale vrouwen (=vrouwen na de menopauze. De leeftijd van de laatste menstruatie (menopauze) is gemiddeld 51 jaar).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge inname van retinol (dierlijke variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van fracturen significant met 5% [RR = 0.95, 95% BI = 0.91-1.00, I2 = 30.01%, p = 0.40] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van retinol (dierlijke variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 40% [RR = 1.40, 95% BI = 1.02-1.91, I2 = 64.64%, p = 0.04] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van vitamine A (zowel dierlijke als plantaardige variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van fracturen significant met 6% [RR = 0.94, 95% BI = 0.88-0.99, I2 = 35.18%, p = 0.20] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van vitamine A (zowel dierlijke als plantaardige variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 29% [RR = 1.29, 95% BI = 1.06-1.57, I2 = 0.00%, p = 0.60] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een lage retinolbloedwaarde, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 27% [RR = 1.27, 95% BI = 1.05-1.53, I2 = 0.00%, p = 0.62] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge vitamine A-inname via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen verhoogde. Echter, het verlaagde de kans op het krijgen van totale fracturen.

Oorspronkelijke titel:
The Effect of Vitamin A on Fracture Risk: A Meta-Analysis of Cohort Studies by Zhang X, Zhang R, [...], Chen G.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5615580/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine A en ouderdom.

Post-menopauzale vrouwen zijn vrouwen na de menopauze. De leeftijd van de laatste menstruatie (menopauze) is gemiddeld 51 jaar. Dus post-menopauzale vrouwen zijn vrouwen vaak ouder dan 51 jaar.

Vitamine A bestaat uit de dierlijke variant, retinol en de plantaardige variant, beta-caroteen.
 

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van groente en fruit de kans op het krijgen van cognitieve stoornissen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 cohort studies met in totaal 21175 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van groente en fruit, de kans op het krijgen van cognitieve stoornissen significant met 26% [gepoolde RR = 0.74, 95% BI = 0.62-0.88, I2 = 68%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van groente en fruit, de kans op het krijgen van cognitieve stoornissen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Intake of Fruit and Vegetables and the Incident Risk of Cognitive Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis of Cohort Studies by Wu L, Sun D and Tan Y.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29188891

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over groenten en fruit en dementie.
 

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van volle granen de kans op doodgaan (mortaliteit)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 19 cohort studies met in totaal 1041692 deelnemers, waarvan  96710 doden.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel volle granen de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 16% [RR = 0.84, 95% BI = 0.81-0.88, n = 9] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel volle granen de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten significant met 17% [RR = 0.83, 95% BI = 0.79-0.86, n = 8] verlaagde. Significant omdat RR van 1 niet in de 95% BI van 0.79 tot 0.86 zat. RR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico. 

De onderzoekers vonden dat het eten van veel volle granen de kans op doodgaan aan kanker niet significant met 6% [RR = 0.94, 95% BI = 0.87-1.01, n = 14] verlaagde.
Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het eten van volle granen en de kans op doodgaan aan alle oorzaken, hart- en vaatziekten en kanker.

De onderzoekers vonden dat het eten van elke 28 gram volle granen per dag, de kans op doodgaan aan alle oorzaken significant met 9% [RR = 0.91, 95% BI = 0.90-0.93] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van elke 28 gram volle granen per dag, de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten significant met 14% [RR = 0.86, 95% BI = 0.83-0.89] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van elke 28 gram volle granen per dag, de kans op doodgaan aan kanker significant met 3% [RR = 0.97, 95% BI = 0.95-0.99] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel volle granen (minimaal 28 gram per dag) de kans op doodgaan aan alle oorzaken, hart- en vaatziekten en kanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Association of whole grain intake with all-cause, cardiovascular, and cancer mortality: a systematic review and dose-response meta-analysis from prospective cohort studies by Zhang B, Zhao Q, [...], Wang X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29091078

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over overzichtsartikel/cohort, volkorenproducten, kanker en hart- en vaatziekten.
Volkorenproducten worden gemaakt van volle granen. Volkorenproducten zijn onder andere muesli-producten, havermoutpap en roggebrood.

Onderzoeksvraag:
Eerdere studies lieten inconsistente bevindingen zien met betrekking tot het verband tussen de inname van vitamine C en het risico op het krijgen van heupfracturen. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van vitamine C de kans op het krijgen van heupfracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 studies met 7908 mensen zonder heupfracturen en 2899 mensen met heupfracturen.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vitamine C vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 27% [OR = 0.73, 95% BI = 0.55-0.97, I2 = 69.1%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke 50 mg vitamine C per dag via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 5% [OR = 0.95, 95% BI = 0.91-1.00, p = 0.05] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vitamine C (minimaal 50 mg per dag) de kans op het krijgen van heupfracturen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary vitamin C intake and the risk of hip fracture: a dose-response meta-analysis by Sun Y, Liu C, […], Lu Q.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29101410

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine C en ouderdom.

Deze maaltijden leveren minimaal 50 mg vitamine C per dag.

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen vitamine D en het verbeteren van het geheugen van gezonde volwasssenen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 26 observationele studies (cross-sectionele en cohort studies) en 3 interventie studies (studies in mensen) (n = 19-9556).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 26 observationele studies, dat een lage vitamine D status in het lichaam de cognitieve prestaties van gezonde volwasssenen significant met 24% verslechtte [OR = 1.24, BI = 1.14-1.35]. Deze bevinding was sterker in cross-sectionele studies dan in cohort studies.

De onderzoekers vonden in 26 observationele studies, dat een lage vitamine D status in het lichaam de cognitieve achteruitgang van gezonde volwasssenen significant met 26% verhoogde [OR = 1.26, BI = 1.09-1.23]. Deze bevinding was sterker in cross-sectionele studies dan in cohort studies.

De onderzoekers vonden in de interventie studies dat het slikken van vitamine D de cognitie van gezonde volwasssenen niet significant verbeterde [SMD = 0.21, CI = -0.05 tot 0.46]. Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers concludeerden dat een lage vitamine D status in het lichaam, het geheugen van gezonde volwasssenen verslechtte.

Oorspronkelijke titel:
A Systematic Review and Meta-Analysis of The Effect of Low Vitamin D on Cognition by Goodwill AM and Szoeke C.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28758188

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine D en dementie.

De vitamine D status in het lichaam kan verhoogd worden door vitamine D supplementen te slikken, vitamine D-rijke levensmiddelen te eten en/of vaker in zonlicht door te brengen. Vitamine D wordt door zonlicht aangemaakt.

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het bloed zink-, koper- en ijzergehalte en de ziekte van Alzheimer?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 44 patiënt-controle studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 35 patiënt-controle studies (2128 mensen met de ziekte van Alzheimer and 2889 mensen zonder de ziekte van Alzheimer), dat het serum kopergehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant hoger was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [MD = 9.13, 95% BI = 6.17 tot 12.09, p 0.00001].

De onderzoekers vonden in 22 patiënt-controle studies (1027 mensen met de ziekte van Alzheimer and 1949 mensen zonder de ziekte van Alzheimer), dat het serum zinkgehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant lager was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [MD = -7.80, 95% BI = -11.61 tot -3.99, p = 0.0001].

De onderzoekers vonden in 25 patiënt-controle studies (1379 mensen met de ziekte van Alzheimer and 1664 mensen zonder de ziekte van Alzheimer), dat het serum ijzergehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant lager was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [MD = -13.01, 95% BI = -20.75 tot -5.27,  p = 0.001].

De onderzoekers concludeerden dat patiënten met de ziekte van Alzheimer een verhoogd serum kopergehalte hadden, terwijl zowel het serum zink- als ijzergehalte verlaagd waren bij deze patiënten.  

Oorspronkelijke titel:
Serum Copper, Zinc, and Iron Levels in Patients with Alzheimer's Disease: A Meta-Analysis of Case-Control Studies by Li DD, Zhang W, [...], Zhao P.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5605551/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zink, koper, ijzer en dementie.
Het zink- en ijzergehalte in het lichaam kunnen verhoogd worden door zink- en ijzerijke levensmiddelen te eten en/of zink- en ijzersupplementen te slikken.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de mortaliteit (doodgaan aan)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 18 cohort studies met 81034 doden.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 18 studies met 81034 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.78-0.84] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 17 studies met 20381 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten significant met 25% [RR = 0.75, 95% BI = 0.71-0.79] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 14 studies met 10438 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan coronaire hartziekte significant met 27% [RR = 0.73, 95% BI = 0.67-0.80] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 13 studies met 4850 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan een beroerte significant met 18% [RR = 0.82, 95% BI = 0.73-0.91] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 11 studies met 21353 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan kanker significant met 13% [RR = 0.87, 95% BI = 0.80-0.93] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het eten van noten en het verlaagde risico op doodgaan aan zowel alle oorzaken, hart- en vaatziekten, coronaire hartziekte als aan een beroerte. Het verlaagde risico nam niet meer toe na 12 gram noten per dag.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van maximaal 12 gram noten, met name pinda en boomnoten per dag, de kans op doodgaan aan zowel alle oorzaken, hart- en vaatziekten, coronaire hartziekte, kanker als aan een beroerte verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Nut consumption in relation to all-cause and cause-specific mortality: a meta-analysis 18 prospective studies by Chen GC, Zhang R, [...], Qin LQ.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28875220

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over notenconsumptie, hart- en vaatziekten, een beroerte, kanker en ouderdom.

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het hebben van een laag seleniumgehalte in het lichaam de ziekte van Alzheimer?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 12 patiënt-controle studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat mensen met de ziekte van Alzheimer een lage seleniumbloedwaarde [SMD = -0.44] hadden dan mensen zonder de ziekte van Alzheimer. Deze lage seleniumbloedwaarde bleef ook gehandhaafd wanneer er gecorrigeerd werd voor de leeftijd.

De onderzoekers vonden dat mensen met de ziekte van Alzheimer weinig selenium in de rode bloedcellen [SMD = -0.52] hadden dan mensen zonder de ziekte van Alzheimer. Deze lage waarde bleef ook gehandhaafd wanneer er gecorrigeerd werd voor de leeftijd.

De onderzoekers vonden dat mensen met de ziekte van Alzheimer weinig selenium in het hersenvocht [SMD = -0.14] hadden dan mensen zonder de ziekte van Alzheimer. Deze lage waarde bleef ook gehandhaafd wanneer er gecorrigeerd werd voor de leeftijd.

De onderzoekers vonden ook een direct verband tussen het verlaagde seleniumgehalte en het antioxidatieve enzym glutathione peroxidase bij patiënten met de ziekte van Alzheimer.

De onderzoekers concludeerden dat een laag seleniumgehalte in het lichaam de ziekte van Alzheimer verhoogde. Verder verlaagde een laag seleniumgehalte ook het gehalte van het antioxidatieve enzym glutathione peroxidase bij patiënten met de ziekte van Alzheimer.

Oorspronkelijke titel:
A systematic review and meta-analysis of the circulatory, erythrocellular and CSF selenium levels in Alzheimer's disease: A metal meta-analysis (AMMA study-I) by Reddya VS, Bukkeb S, […], Pandeye AK.

Link:
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0946672X1630205X%20

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over selenium en dementie.

Onderzoeksvraag:
Remt het drinken van thee botverlies?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 4 cohort studies, 1 patiënt-controle studies en 8 cross-sectionele studies met in totaal 12635 deelnemers (6059 mensen in de theegroep en 6576 mensen in de controle groep).  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de kans op het krijgen van een lage botmassa significant met 36% [OR  =  0.66, 95% BI  =  0.47-0.94, p =  0.02] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de lumbale wervelkolom signifcant [SMD = 0.19, 95% BI = 0.08-0.31, p  = 0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de heup signifcant [SMD = 0.19, 95% BI = 0.05-0.34, p =  0.01] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de femorale nek signifcant [MD = 0.01, 95% BI = 0.00-0.02, p  =  0.04] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de driehoek van Ward signifcant [MD = 0.02, 95% BI = 0.01-0.04, p =  0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de grote trochanter signifcant [MD = 0.03, 95% BI = 0.02-0.04, p    0.00001] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het drinken van thee de botdichtheid verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Updated association of tea consumption and bone mineral density: A meta-analysis by Zhang ZF, Yang JL, [...], Liu ZX.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5371490/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over thee consumptie en ouderdom.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van vitamine K (in de vorm van K1) de kans op het krijgen van fracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 4 cohort studies en 1 geneste patiënt-controle studie met in totaal 1114 mensen met fracturen onder 80982 deelnemers. Alle deelnemers waren ouder dan 30 jaar. De follow-up duur varieerde tussen 6.9 en 10 jaar. De meeste studie hadden gecorrigeerd voor leeftijd, BMI, BMD, lichamelijke activiteiten, vitamine D, calciuminname, roken en alcoholconsumptie.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vitamine K vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van fracturen significant met 22% [R =  0.78, 95% BI = 0.56-0.99, I2  =  59.2%, p  = 0.04] verlaagde.

De onderzoekers vonden in dosisafhankelijke analyses dat elke verhoging met 50 microgram vitamine K per dag via voeding, de kans op het krijgen van fracturen significant met 3% [R =  0.97, 95% BI = 0.95-0.99, I2  =  25.9%, p  = 0.25] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel vitamine K gedurende 10 jaar of langer, de kans op het krijgen van fracturen significant met 24% [R =  0.76, 95% BI = 0.58-0.93] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vitamine K, ten minste 50 microgram vitamine K per dag, de kans op het krijgen van fracturen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Vitamin K intake and the risk of fractures: A meta-analysis by Hao G, Zhang B, [...], Cao X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5413254/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine K en ouderdom.

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het hebben van een laag mangaangehalte in het lichaam de kans op het krijgen van dementie?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 studies met 836 mensen met de ziekte van Alzheimer en 1254 zonder de ziekte van Alzheimer. De gemiddelde leeftijd van mensen met de ziekte van Alzheimer varieerde tussen 66.2 en 87.0 jaar.

Er was een grote heterogeniteit tussen de studies.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het serum mangaangehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant lager was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [SMD = -0.39, 95% BI = -0.71 tot -0.08, p = 0.015].

De onderzoekers vonden dat het serum mangaangehalte van mensen met een lichte cognitieve achteruitgang niet significant lager was dan van mensen zonder een lichte cognitieve achteruitgang [SMD = -0.31, 95% BI = -0.70 tot 0.08, p = 0.117].

De onderzoekers vonden dat het serum mangaangehalte van mensen met cognitieve achteruitgang (zowel mensen met de ziekte van Alzheimer als lichte cognitieve achteruitgang) significant lager was dan van mensen zonder cognitieve achteruitgang [SMD = -0.37, 95% BI = -0.60 tot -0.13, p = 0.002].

De onderzoekers vonden geen significant veschil tussen het serum mangaangehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer en mensen met een milde cognitieve achteruitgang [SMD = 0.24, 95% BI = -0.23 tot 0.72, p = 0.310].

De onderzoekers concludeerden dat een tekort aan mangaan in het lichaam de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer mogelijk verhoogde. Mogelijk omdat er een grote heterogeniteit tussen de studies was.

Oorspronkelijke titel:
Association of Serum Manganese Levels with Alzheimer’s Disease and Mild Cognitive Impairment: A Systematic Review and Meta-Analysis by Du K, Liu M, [...], Wei M.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5372894/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over mangaan en de ziekte van Alzheimer.
Een grote heterogeniteit tussen de studies kan leiden tot een appel-peer vergelijking. Daarom moet bij een grote heterogeniteit tussen de studies de gevonden resultaten met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Onderzoeksvraag:
Vertraagt het eten van vis de cognitieve achteruitgang?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 cohort studies met 28754 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vis vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 20% [RR = 0.80,  95% BI = 0.65-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 gram vis per week, de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 12% [RR = 0.88,  95% BI = 0.79-0.99] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vis, minimaal 100 gram per week, de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
An exploration of the role of a fish-oriented diet in cognitive decline: a systematic review of the literature by Zeng LF, Cao Y, […], Wang NS.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28418899

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over visconsumptie en de ziekte van Alzheimer.

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het eten van kaas en de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 prospectieve cohort studies met in totaal 21365 doden onder 177655 deelnemers. De follow-up duur (de duur van de studie) varieerde tussen 5 en 15 jaar. 

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van veel kaas en de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) [RR = 1.02, 95% BI = 0.97-1.06, I2 = 0%].
Er was ook geen dosisafhankelijk verband [RR per 43 gram kaas per dag = 1.03, 95% BI = 0.99-1.07, I2 = 0%].

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel kaas de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) niet verhoogde of verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Cheese Consumption and Risk of All-Cause Mortality: A Meta-Analysis of Prospective Studies by Xing T, Guo-Chong C, [...], Li-Qiang Q.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5295107/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het eten van kaas.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van groenten en fruit dementie onder ouderen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 5 cohort studies en 4 cross-sectionele studies met in totaal 4583 mensen met cognitieve achteruitgang en dementie onder 31104 deelnemers.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge consumptie van groenten en fruit de kans op het krijgen van cognitieve achteruitgang en dementie significant met 20% [OR = 0.80, 95% BI = 0.71-0.89, I2 = 55.2%, p = 0.005] verlaagde.
Echter, dit significant verlaagde risico werd alleen teruggevonden in mensen (zowel onder mannen als vrouwen) boven 65 jaar [OR = 0.80, 95% BI = 0.71-0.91].

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 gram groenten en fruit per dag, de kans op het krijgen van cognitieve achteruitgang en dementie significant met 13% [OR = 0.87, 95% BI = 0.77-0.99, I2 = 39.8%, p = 0.173] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge consumptie van groenten en fruit, ten minste 100 gram per dag, de kans op het krijgen van cognitieve achteruitgang en dementie onder mensen ouder dan 65 jaar verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Increased Consumption of Fruit and Vegetables Is Related to a Reduced Risk of Cognitive Impairment and Dementia: Meta-Analysis by Jiang X, Huang J, [...], Zhang Z.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5293796/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over groente- en fruitconsumptie, het voorkomen van dementie en publicatie bias/overzichtsartikel.

Deze maaltijden leveren minimaal 100 gram groenten en fruit.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het lopen de kans op het krijgen van dementie onder ouderen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 prospectieve cohort studies waarvan 10 studies over cognitieve achteruitgang (9949 deelnemers, waarvan 2547 mensen met cognitieve achteruitgang) en 10 studies over dementie (14140 deelnemers, waavan 1903 mensen met dementie).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat weinig (stapvoets) lopen vergeleken met veel, de kans dat het geheugen van ouderen achteruit gaat significant met 89% [gepoolde RR = 1.89, 95% BI = 1.54-2.31] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat weinig (stapvoets) lopen vergeleken met veel, de kans op het krijgen van dementie bij ouderen significant met 66% [gepoolde RR = 1.66, 95% BI = 1.43-1.92] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat elke verlaging van de loopsnelheid met 360 m per uur, de kans op het krijgen van dementie significant met 13% [gepoolde RR = 1.13, 95% BI = 1.08-1.18] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het lopen de kans op het krijgen van dementie onder ouderen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Walking Pace and the Risk of Cognitive Decline and Dementia in Elderly Populations: A Meta-analysis of Prospective Cohort Studies by Quan M, Xun P, [...], He K.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27927757

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het sporten en het voorkomen van dementie.

Onderzoeksvraag:
Dementie is een chronische progressieve neurodegeneratieve ziekte die kan leiden tot invaliditeit en het overlijden bij mensen, maar er is nog steeds geen effectieve preventie en behandeling voorhanden. Vanwege de neuroprotectieve effecten van vitamine E heeft een groot aantal onderzoekers onderzocht of vitamine E het risico op dementie kan verminderen. Sommige onderzoekers zijn van mening dat vitamine E het risico op dementie kan verminderen, terwijl anderen tegenovergestelde conclusie trekken en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt een hoge vitamine E inname (via voeding of voedingssupplementen) de kans op het krijgen van dementie en de ziekte van Alzheimer?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 13 cohort studies met 46968 deelnemers, waarvan 6046 mensen met dementie na een follow-up duur van 4 tot 23 jaar en 2 patiënt-controle studies met 3157 controles en 3459 mensen met dementie (=de patiënten).

De NOS waarde varieerde tussen 6 en 8 (het betekent dat de studies goed opgezet waren).
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in gepoolde analyses dat een hoge vitamine E inname (via voeding en/of voedingssupplementen) de kans op het krijgen van dementie significant met 21% [OR = 0.79, 95% BI = 0.70 tot 0.88, I2 = 35.0%] verlaagde.
Dit significante verlaagde risico werd ook teruggevonden in cohort studies [OR = 0.79, 95% BI = 0.69 tot 0.89] en in studies met een NOS waarde boven 7 [OR = 0.85, 95% BI = 0.75 tot 0.97].

De onderzoekers vonden in de subgroepanalyses dat een hoge vitamine E inname via voeding de kans op het krijgen van dementie significant met 22% [OR = 0.78, 95% BI = 0.65 tot 0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepanalyses dat een hoge vitamine E inname via voedingssupplementen de kans op het krijgen van dementie significant met 17% [OR = 0.83, 95% BI = 0.73 tot 0.94] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge vitamine E inname (via voeding en/of voedingssupplementen) de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 22% [OR = 0.78, 95% BI = 0.64 tot 0.94, I2 = 36.9%] verlaagde.

Dit significante verlaagde risico werd ook teruggevonden in cohort studies [OR = 0.77, 95% BI = 0.63 tot 0.94].

De onderzoekers vonden in de subgroepanalyses dat een hoge vitamine E inname via voeding de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer niet significant met 17% [OR = 0.83, 95% BI = 0.64 tot 1.09] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepanalyses dat een hoge vitamine E inname via voedingssupplementen de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 33% [OR = 0.67, 95% BI = 0.47 tot 0.96] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de resultaten die gevonden waren in gepoolde analyses gelijk bleven in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge vitamine E inname zowel via voeding als voedingssupplementen de kans op het krijgen van dementie verlaagde. Verder, verlaagde alleen een hoge vitamine E inname via voedingssupplementen de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer.

Oorspronkelijke titel:
Association of vitamin E intake in diet and supplements with risk of dementia: A meta-analysis by Zhao R, Han X, [...], You H.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9376618/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine E en dementie. 
 

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het eten van de verschillende voedingsgroepen (vis, magere melk, gevogelte en vlees) en de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden oogziekte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 15 observationele studies met in totaal 51695 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 15 studies met 51695 deelnemers, dat het regelmatig eten van vis de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden oogziekte significant met 30% [OR = 0.70, 95% BI = 0.62 tot 0.79] verlaagde.
Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden in 3 studies met 7723 deelnemers dat het regelmatig eten van magere melk, gevogelte of dierlijke producten behalve vlees, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden oogziekte significant met 30% [OR = 0.70, 95% BI = 0.61 tot 0.79] verlaagde.
Significant omdat OR van 1 niet in de 95% BI van 0.61 tot 0.79 zat. OR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico.

De onderzoekers vonden in 8 studies met 28753 deelnemers dat het regelmatig eten van roodvlees, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden oogziekte significant met 41% [OR = 1.41, 95% BI = 1.07 tot 1.86] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het regelmatig eten van vis, magere melk, gevogelte of dierlijke producten behalve vlees, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden oogziekte verlaagde. Echter, het regelmatig eten van roodvlees verhoogde juist de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden oogziekte.

Oorspronkelijke titel:
Linkage between a plant-based diet and age-related eye diseases: a systematic review and meta-analysis by Cirone C, Cirone KD and Malvankar-Mehta MS.

Link:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36102832/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vis, melk, gevogelte, vlees en oogziekte. 

Regelmatig visconsumptie komt in de praktijk neer op minimaal 2 keer vis (100-150 gram per keer) per week.

Onderzoeksvraag:
Hoewel recente studies gepubliceerd zijn waarin de verschillende doseringen en intervallen van vitamine D suppletie vergeleken worden, moet er nog worden opgehelderd of er een geschikte dosering of interval bestaat voor het verminderde risico op het krijgen van fracturen en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd. 

Verlaagt het slikken van vitamine D3 supplementen de kans op het krijgen van breuk of de kans op vallen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 32 RCT’s met in totaal 104363 patiënten.

De gemiddelde studiegrootte was 3162 patiënten per studie.
De gemiddelde vitamine D3 dosering was 800 IE per dag.
De gemiddelde vitamine D interventie was 24 maanden.
De gemiddelde leeftijd was 72 jaar.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het dagelijks slikken van 800-1000 IE vitamine D3 supplementen de kans op het krijgen van osteoporotische breuk bij ouderen significant met 13% [gepoold relatieve risico = 0.87, 95% BI = 0.78 tot 0.97, I2 = 23.5%] verlaagde.
Dit significant verlaagde risico werd niet teruggevonden beneden 800 IE en boven 1000 IE vitamine D3 supplementen.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks slikken van 800-1000 IE vitamine D3 supplementen de kans op vallen bij ouderen significant met 9% [gepoold relatieve risico = 0.91, 95% BI = 0.85 tot 0.98, I2 = 70.9%] verlaagde.
Dit significant verlaagde risico werd niet teruggevonden beneden 800 IE en boven 1000 IE vitamine D3 supplementen.

De onderzoekers concludeerden dat het dagelijks slikken van 800-1000 IE (20-25 mcg) vitamine D3 supplementen gedurende 24 maanden zowel de kans op het krijgen van osteoporotische breuk als de kans op vallen bij ouderen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effect of Vitamin D Supplementation on Risk of Fractures and Falls According to Dosage and Interval: A Meta-Analysis by Kong SH, Jang HN, […], Shin CS.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9081312/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine D en botontkalking. 
 

Onderzoeksvraag:
Bij postmenopauzale vrouwen komt vitamine D-tekort (gedefinieerd bij een circulerende gehalte van 25(OH)D lager dan 20 ng/mL (50 nmol/L)) regelmatig voor. Maar het effect van vitamine D supplementen op de spierfunctie van postmenopauzale vrouwen is controversieel en daarom werd dit overzichstartikel uitgevoerd.

Verhoogt het slikken van vitamine D supplementen de spierkracht van postmenopauzale vrouwen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 19 RCT’s met in totaal 5398 deelnemers.

De studiegrootte varieerde tussen 20 en 2347 deelnemers.
De duur van het slikken vitamine D supplementen varieerde tussen 3 en 60 maanden.
De dosering van vitamine D3 supplementen in 12 van 19 RCT’s varieerde tussen 400 en 300000 IE (10 en 7500 microgram) per dag.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in gepoolde analyses van 9 RCT’s (1997 deelnemers in de vitamine D groep en 2232 deelnemers in de controle groep) dat het slikken van viamine D supplementen de handgreepsterkte van postmenopauzale vrouwen significant verhoogde 

[WMD = 0.876 kg, 95% BI = 0.180 tot 1.571, p = 0.014, I2 = 68.5%, p = 0.001].
Dan met name bij een baseline vitamine D bloedgehalte >75 nmol/L (30 ng/mL) [WMD = 0.478 kg, 95% BI = 0.963 to 1.918, p = 0.003], zonder calcium [WMD = 1.931 kg, 95% BI = 0.166 tot 3.697, p = 0.032] en bij deelnemers boven 60 jaar [WMD = 1.116 kg, 95% BI = 0.433 tot 1.799, p = 0.001].

De onderzoekers concludeerden dat het slikken 10 tot 7500 microgram vitamine D supplementen gedurende 3 tot 60 maanden, de handgreepsterkte van postmenopauzale vrouwen, met name boven 60 jaar verhoogde.  

Oorspronkelijke titel:
Vitamin D Supplementation Improves Handgrip Strength in Postmenopausal Women: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials by Zhang JL, Poon CCW, […], Zhang Y.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9199366/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine D en ouderdom.

1 IE vitamine D3 = 0.025 microgram vitamine D3.

Onderzoeksvraag:
De gegevens uit onderzoeken ondersteunen een gunstig effect van carotenoïden en vitamines op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie. Echter, de studies naar de relaties tussen de bloedgehaltes van deze voedingsstoffen en het risico op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie zijn beperkt en leveren tegenstrijdige resultaten op. Daarom werd dit overzichtartikel uitgevoerd.

Verlaagt het hebben van een hoog gehalte aan luteïne/zeaxanthine, beta-caroteen, beta-cryptoxanthine, lycopeen of alfa-tocoferol in het bloed, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 studies (1 cohort, 4 patiënt-controle en 4 cross-sectionele studies) met in totaal 15674 deelnemers, waarvan 2077 mensen met leeftijdsgebonden maculaire degeneratie.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in de meta-analyse dat een hoog gehalte aan luteïne/zeaxanthine in het bloed, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 47% [OR = 0.53, 95% BI = 0.40 tot 0.72, p 0.001, I2 = 43.3%, p = 0.079] verlaagde. 
Dit verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in de meta-analyse dat een hoog gehalte aan beta-caroteen in het bloed, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 52% [OR = 0.48, 95% BI = 0.28 tot 0.84, p 0.01, I2 = 71.7%, p = 0.003] verlaagde. 
Dit verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in de meta-analyse dat een hoog gehalte aan beta-cryptoxanthine in het bloed, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 52% [OR = 0.48, 95% BI = 0.23 tot 1.00, p = 0.04, I2 = 83.5%, p 0.001] verlaagde. 
Dit verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in de meta-analyse dat een hoog gehalte aan lycopeen in het bloed, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 30% [OR = 0.70, 95% BI = 0.54 tot 0.90, p = 0.006, I2 = 0%, p = 0.67] verlaagde. 
Dit verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in de meta-analyse dat een hoog gehalte aan alfa-tocoferol (vitamine E) in het bloed, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 50% [OR = 0.50, 95% BI = 0.31 tot 0.81, p = 0.005, I2 = 34.4%, p = 0.19] verlaagde. 
Dit verlaagde risico bleef gelijk in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers concludeerden dat een hoog gehalte aan zowel luteïne/zeaxanthine, beta-caroteen, beta-cryptoxanthine, lycopeen als alfa-tocoferol (vitamine E) in het bloed, de kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie verlaagden.

Oorspronkelijke titel:
The Associations of Plasma Carotenoids and Vitamins With Risk of Age-Related Macular Degeneration: Results From a Matched Case-Control Study in China and Meta-Analysis by Jiang H, Fan  Y, […], Ma L.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8873933/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over cohort/significant, carotenoïden en leeftijdsgebonden maculaire degeneratie. 

Een hoog gehalte aan beta-caroteen in het bloed kan verkregen worden door beta-caroteenrijke levensmiddelen te eten en/of het slikken van beta-caroteensupplementen.
 

Onderzoeksvraag:
Verhogen eiwittensupplementen in combinatie met lichaamsbeweging de spierkracht bij gezonde ouderen met sarcopenie (sarcopenie is leeftijdsgebonden verlies van spiermassa en spierfunctie)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 RCT’s met in totaal 888 ouderen.
De kracht van de onderste extremiteit werd beoordeeld met behulp van knie-extensie (n = 3) of beenextensie (n = 1) in de 4 Aziatische studies met in totaal 138 mensen in de groep met zowel lichamelijke oefeningen en eiwittensuppletie en 142 mensen in de groep met alleen lichamelijke oefeningen.

De interventieduur was 12 weken.
De dagelijkse hoeveelheid eiwit varieerde tussen 3 gram en 40 gram.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in de Aziatische studies, vergeleken met de groep met alleen lichamelijke oefeningen, een significante toename in de spierkracht van de onderste extremiteiten in de groep met zowel lichamelijke oefeningen en eiwittensupplementen [SMD = 0,24, 95% BI = 0.00 tot 0.47, p = 0.048, I2 = 0.0%, p = 0.513].

De onderzoekers concludeerden dat eiwittensupplementen (3-40 gram per dag gedurende 12 weken) in combinatie met lichaamsbeweging (knie- en beenextensie) de spierkracht van de onderste extremiteiten bij gezonde Aziatische ouderen met sarcopenie verhoogden.

Oorspronkelijke titel:
Effects of protein supplementation and exercise on delaying sarcopenia in healthy older individuals in Asian and non-Asian countries: A systematic review and meta-analysis by Li L, He Y, […], Liu X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8808080/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over eiwit, krachttraining en ouderdom.

De onderste extremiteit wordt anatomisch verdeeld in bekkengordel, boven- en onderbeen en voet.