Voeding en gezondheid

Roodvlees verhoogt non-Hodgkin lymfoom (lymfklierkanker)

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het eten van vlees en vis en de kans op het krijgen van non-Hodgkin lymfoom?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 33 observationele studies met in totaal 16525 deelnemers met non-Hodgkin lymfoom en 3665 deelnemers met multipel myeloom.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van roodvlees de kans op het krijgen van non-Hodgkin lymfoom significant met 22% [SRR = 1.22, 95% BI = 1.03-1.44, I2 = 35%] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het eten van vis en zeevruchten de kans op het krijgen van non-Hodgkin lymfoom significant met 29% [SRR = 0.71, 95% BI = 0.51-1.00, I2 = 82%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van zuivelproducten de kans op het krijgen van non-Hodgkin lymfoom niet significant met 26% [SRR = 1.26, 95% BI = 0.99-1.60, I2 = 49%] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van roodvlees de kans op het krijgen van non-Hodgkin lymfoom verhoogde, terwijl het eten van vis en zeevruchten de kans op het krijgen van non-Hodgkin lymfoom verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Food of animal origin and risk of non-Hodgkin lymphoma and multiple myeloma: A review of the literature and meta-analysis by Caini S, Masala G, [...], Gandini S.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26921971

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vlees en kanker.

Een non-Hodgkin-lymfoom is een zeldzame vorm van lymfklierkanker die op alle leeftijden kan voorkomen en die bij een deel van de patiënten volledig te genezen is. De naam Hodgkin stamt af van de arts Thomas Hodgkin, die in de negentiende eeuw de ziekte van Hodgkin – nu officieel Hodgkin-lymfoom genoemd – voor het eerst beschreef.

Er zijn wel 30 verschillende soorten non-hodgkin lymfomen. De meeste patiënten zijn ouder dan 45 jaar. De oorzaak van Non-Hodgkin lymfoom  is onbekend. Mannen krijgen iets vaker een non-hodgkin lymfoom dan vrouwen.

Consumptie van hele lijnzaad gedurende minimaal 12 weken verlaagt de bloeddruk

Onderzoeksvraag:
Verlaagt lijnzaad de bloeddruk?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat lijzaadsupplementen de systolische bloeddruk significant met 1.77 mmHg [95% BI = -3.45 tot -0.09 mmHg, p = 0.04] verlaagden.

De onderzoekers vonden dat lijzaadsupplementen de diastolische bloeddruk significant met 1.58 mmHg [95% BI = -2.64 tot -0.52 mmHg, p = 0.003] verlaagden.

De onderzoekers vonden dat het eten van hele lijnzaad de diastolische bloeddruk significant met 1.93 mmHg [95% BI = -3.65 tot -0.21 mmHg, p 0.05] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de consumptie van lijnzaad gedurende 12 weken of langer de diastolische bloeddruk significant met 2.17 mmHg [95% BI = -3.44 tot -0.89 mmHg, p 0.05] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van hele lijnzaad gedurende 12 weken of langer de diastolische bloeddruk verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Flaxseed consumption may reduce blood pressure: a systematic review and meta-analysis of controlled trials by Khalesi S, Irwin C and Schubert M.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25740909

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van de bloeddruk.

Dagelijks minimaal 600 gram vetarme zuivelproducten verlaagt borstkanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van zuivelproducten de kans op het krijgen van borstkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 22 prospectieve cohort studies (1566940 deelnemers waarvan 37925 vrouwen met borstkanker) en 5 patiënt-controle studies (33372 deelnemers waarvan 7418 vrouwen met borstkanker).

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van minimaal 600 gram zuivel per dag vergeleken met maximaal 200 gram per dag, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 10% [RR = 0.90, 95% BI = 0.83-0.98, I2 = 32.2%] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat het eten van 400-600 gram zuivel per dag vergeleken met maximaal 400 gram per dag, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 6% [RR = 0.94, 95% BI = 0.91-0.98, I2 = 0%] verlaagde.

De onderzoekers vonden vergeleken met geen consumptie een significant verlaagde risico van 3% [95% BI = 0.95-0.99] voor 250 gram zuivel per dag, 6% [95% BI = 0.95-0.99] voor 500 gram zuivel per dag, 9% [95% BI = 0.85-0.98] voor 750 gram zuivel per dag en 12% [95% BI = 0.80-0.98] voor 1000 gram zuivel per dag

De onderzoekers vonden dat het eten van yoghurt de kans op het krijgen van borstkanker significant met 9% [RR = 0.91, 95% BI = 0.83-0.99, I2 = 0.0%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van vetarme zuivelproducten de kans op het krijgen van borstkanker significant met 15% [RR = 0.85, 95% BI = 0.75-0.96, I2 = 42.7%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van zuivelproducten de kans op het krijgen van borstkanker onder Amerikanen significant met 9% [RR = 0.91, 95% BI = 0.83-0.99, I2 = 36.5%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van zuivelproducten gedurende minimaal 10 jaar de kans op het krijgen van borstkanker significant met 10% [RR = 0.90, 95% BI = 0.81-0.99, I2 = 58.4%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van zuivelproducten de kans op het krijgen van borstkanker onder Aziaten significant met 26% [RR = 0.74, 95% BI = 0.62-0.88] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van 250-1000 gram zuivelproducten per dag, met name yoghurt en vetarme zuivelproducten, de kans op het krijgen van borstkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
The Association between Dairy Intake and Breast Cancer in Western and Asian Populations: A Systematic Review and Meta-Analysis by Zang J, Shen M, […], Zou S.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4705082/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over borstkanker.
 

Knoflook verlaagt bloeddruk

Onderzoeksvraag:
Verlaagt knoflook de bloeddruk?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 RCT’s.

Er werd geen ernstige bijwerkingen gevonden in een van de RCT’s.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken of eten van knoflook de systolische bloeddruk significant met 6.71 mmHg [WMD = -6.71 mmHg, 95% BI = -12.44 tot -0.99, p = 0.02] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het slikken of eten van knoflook de diastolische bloeddruk significant met 4.79 mmHg [WMD = -4.79 mmHg, 95% BI = -6.60 tot -2.99, p 0.00001] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken of eten van knoflook de bloeddruk verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Garlic for hypertension: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials by Xiong XJ, Wang PQ, […], Wang J.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25837272

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van de bloeddruk.
 

Een zinktekort leidt mogelijk tot ADHD

Onderzoeksvraag:
Hebben kinderen met ADHD een laag serum zinkgehalte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 patiënt-controle studies met in totaal 2177 kinderen met ADHD en 2900 kinderen zonder ADHD.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het serum zinkgehalte van kinderen met ADHD significant lager was dan van kinderen zonder ADHD [SMD = -1.33, 95% BI = -2.22 tot -0.44, p = 0.003]. Dit verlaagde serum zinkgehalte werd ook teruggevonden in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers concludeerden dat kinderen met ADHD mogelijk een laag serum zinkgehalte hadden dan kinderen zonder ADHD. Mogelijk omdat het overzichtsartikel alleen maar patiënt-controle studies kende.

Oorspronkelijke titel:
Relationship between serum zinc levels and attention deficit hyperactivity disorder in children by Sun GX1, Wang BH and Zhang YF.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26412183

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zink.

Deze maaltijd dekt zink van minimaal 1 dag.
 

1 portie noten per week verlaagt hart- en vaatziekten met 10%

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 studies (cohort en patiënt-controle studies) met 6302 mensen met hart- en vaatziekten.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 31.9% [gepoolde RR = 0.681, 95% BI = 0.592-0.783, I2 = 62.7%] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband tussen het eten van veel noten en het verlaagde risico op het krijgen van hart- en vaatziekten bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten onder Amerikanen significant met 22.9% [gepoolde RR = 0.671, 95% BI = 0.591-0.761] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten onder cohort studies significant met 34% [gepoolde RR = 0.660, 95% BI = 0.581-0.748] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 portie noten per week, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 10% [gepoolde RR = 0.90, 95% BI = 0.87-0.94] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel noten, minimaal 1 portie per week, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Higher nut consumption may reduce the risk of coronary heart disease: a systematic review and meta-analysis by Weng YQ1, Yao J, […], Li P.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26704188

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over hart- en vaatziekten.
1 portie noten komt overeen met 30 gram.

Veel volkorenproducen verlaagt een beroerte onder vrouwen

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van volkorenproducten de kans op het krijgen van een beroerte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 cohort studies met in totaal 247487 deelnemers, waarvan 1635 mensen met een beroerte.
Er was geen publlicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel volkorenproducten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van een beroerte significant met 14% [gepoolde RR = 0.86, 95% BI = 0.73-0.99, I2 = 0.0%] verlaagde.
Dit verlaagde risico werd alleen gevonden onder Amerikanen [gepoolde RR = 0.81, 95% BI = 0.67-0.98, I2 = 0.0%], onder vrouwen [gepoolde RR = 0.78, 95% BI = 0.63-0.97, I2 = 0.0%] en onder studies langer dan 10 jaar [RR = 0.84, 95% BI = 0.69-0.99, I2 = 7.7%].

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel volkorenproducten de kans op het krijgen van een beroerte onder Amerikanen en vrouwen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Association between whole grain intake and stroke risk: evidence from a meta-analysis by Fang L, Li W, [...], Fu S.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4659141/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het voorkomen van een beroerte.

 

Dagelijks 28.4 gram aardnoten verlaagt cholesterolgehalte

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van aardnoten (walnoten, pistachenoten, macadamianoten, pecannoten, cashewnoten, amandelen, hazelnoten en paranoten) het bloedvet- en lipoproteïnegehalte van volwassenen zonder hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 61 RCT’s met in totaal 2582 deelnemers. De interventieduur varieerde van 3 tot 26 weken.

Er was gering sprake van publicatie bias.
Er was geen signficante heterogeniteit tussen de studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het totale cholesterolgehalte significant met 4.7 mg/dL [95% BI = -5.3 tot -4.0 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het LDL-cholesterolgehalte (het slechte cholesterol) significant met 4.8 mg/dL [95% BI = -5.5 tot -4.2 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het ApoB-gehalte significant met 3.7 mg/dL [95% BI = -5.2 tot -2.3 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het triglyceridengehalte significant met 2.2 mg/dL [95% BI = -3.8 tot -0.5 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het eten van aardnoten en het totale en LDL-cholesterolgerhalte met het sterkste effect boven 60 gram noten per dag.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het ApoB-gehalte van patiënten met suikerziekte type 2 significant met 11.5 mg/dL [95% BI = -16.2 tot -6.8 mg/dL, p-heterogeniteit = 0.015] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het ApoB-gehalte van mensen zonder suikerziekte type 2 significant met 2.5 mg/dL [95% BI = -4.7 tot -0.3 mg/dL, p-heterogeniteit = 0.015] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van aardnoten (minimaal 28.4 gram maar bij voorkeur boven 60 gram per dag) het cholesterol-, het ApoB- en het triglyceridengehalte, met name bij mensen met suikerziekte type 2 verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effects of tree nuts on blood lipids, apolipoproteins, and blood pressure: systematic review, meta-analysis, and dose-response of 61 controlled intervention trials by Del Gobbo LC, Falk MC, […], Mozaffarian D.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26561616

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van het cholesterolgehalte en suikerziekte type 2.

Dit recept bevat 28.75 gram aardnoten.

Overgewicht/obesitas verhoogt eierstokkanker onder premenopauzale vrouwen

Onderzoeksvraag:
Epidemiologische studies lieten een inconsistente associatie tussen obesitas en eierstokkanker zien en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Hebben vrouwen met overgewicht/obesitas een verhoogde kans op het krijgen van eierstokkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 13 patiënt-controle studies (7782 patiënten met eierstokkanker en 21854 mensen zonder eierstokkanker) en 13 cohort studies (5181 patiënten met eierstokkanker).

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het hebben van overgewicht (BMI>25) de kans op het krijgen van eierstokkanker significant met 7% [95% BI = 1.02-1.12] verhoogde. Echter, dit verhoogde risico werd niet teruggevonden in postmenopauzale vrouwen [gepoolde RR = 0.97, 95% BI = 0.76-1.24].

De onderzoekers vonden dat het hebben van obesitas (BMI>30) de kans op het krijgen van eierstokkanker significant met 28% [gepoolde RR = 1.28, 95% BI = 1.16-1.41] verhoogde. Echter, dit verhoogde risico werd niet teruggevonden in postmenopauzale vrouwen [gepoolde RR = 0.93, 95% BI = 0.61-1.42].

De onderzoekers concludeerden dat het hebben van overgewicht/obesitas de kans op het krijgen van eierstokkanker onder premenopauzale vrouwen maar niet onder postmenopauzale vrouwen verhoogde.                     

Oorspronkelijke titel:
The association between overweight, obesity and ovarian cancer: a meta-analysis by Liu Z, Zhang TT, […], Tian QB.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26491203

Extra informatie van El Mondo:
Lees hier meer studies over overgewicht en kanker.

Deze maaltijden zijn geschikt voor mensen die willen afvallen.
 

Dagelijks 1-50 mg olijfolie verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van olijfolie de kans op het krijgen van ontstekingen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 30 RCT’s met in totaal 3106 deelnemers. De studieduur varieerde tussen 4 en 208 weken.
De dagelijkse hoeveelheid olijfolie varieerde tussen 1 en 50 mg.
Publicatie bias kon niet uitgesloten worden.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 15 RCT’s dat het eten van olijfolie het CRP-gehalte significant met 0.64 mg/L [95% BI = -0.96 tot -0.31, p 0.0001, I2 = 66%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 7 RCT’s dat het eten van olijfolie het IL6-gehalte significant met 0.29 [95% BI = -0.7 tot -0.02, p 0.04, I2 = 62%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 8 RCT’s dat het eten van olijfolie de flow-gemedieerde dilatatie (uitgedrukt als absoluut percentage) significant met 0.76% [95% BI = 0.27 tot 1.24, p 0.002] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het dagelijks eten van 1 tot 50 mg olijfolie de kans op het krijgen van ontstekingen mogelijk verlaagde en de endotheelfunctie mogelijk verbeterde. Mogelijk omdat publicatie bias niet uitgesloten kon worden.

Oorspronkelijke titel:
Effects of Olive Oil on Markers of Inflammation and Endothelial Function—A Systematic Review and Meta-Analysis by Schwingshackl L, Christoph M and Hoffmann G.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4586551/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over chronische ziekten.

Ontstekingen in het lichaam kan gemeten worden aan de hand van de biomerker CRP en IL6.
Teveel ontstekingen kunnen leiden tot chronische ziekten. Chronische ziekten zijn:

  • Auto-immuunziekten
  • Epilepsie
  • Gewrichtsaandoeningen (reuma, atrose en jicht). 
  • Hart- en vaatziekten
  • Kanker
  • Longaandoeningen (astma, COPD en CARA). 
  • Psychische stoornissen
  • Suikerziekte
     

Het eten van soja verlaagt baarmoederkanker

Onderzoeksvraag:
Epidemiologische studies naar het effect van soja-inname en het risico op het krijgen van endometriumkanker (baarmoederkanker) lieten tegenstrijdige resultaten zien. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van soja de kans op het krijgen van baarmoederkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 patiënt-controle studies en 2 prospectieve cohort studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van soja-(producten) de kans op het krijgen van baarmoederkanker significant met 19% [95% BI = 0.72-0.91] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van ongefermenteerde sojaproducten de kans op het krijgen van baarmoederkanker significant met 19% [95% BI = 0.67-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van soja-(producten) de kans op het krijgen van baarmoederkanker onder postmenopauzale vrouwen significant met 24% [95% BI = 0.61-0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van soja-(producten) de kans op het krijgen van baarmoederkanker onder Aziaten significant met 21% [95% BI = 0.66-0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van soja-(producten) de kans op het krijgen van baarmoederkanker onder niet-Aziaten significant met 17% [95% BI = 0.71-0.96] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van sojaproducten (met name ongefermenteerde sojaproducten) de kans op het krijgen van baarmoederkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Soy Intake Is Associated With Lower Endometrial Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies by Zhang GQ, Chen JL, [...], Zhao Y.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26683956

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en het eten van sojaproducten.

Ongefermenteerde sojaproducten zijn sojamelk, sojayoghurt, taugé en tofu.
Gefermenteerde sojaproducten zijn tempeh, miso en sojasaus.

Deze maaltijden bevatten veel sojaproducten.

2 porties groenten en 2 porties fruit per dag verlaagt longkanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van groenten en fruit de kans op het krijgen van longkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte prospectieve cohort studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 8 cohort studies met in totaal 1571494 deelnemers waarvan 12942 mensen met longkanker, dat het eten van veel groenten en fruit vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van longkanker significant met 13% [RR = 0.87, 95% BI = 0.79-0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 16 cohort studies met in totaal 1791469 deelnemers waarvan 15421 mensen met longkanker, dat het eten van veel fruit vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van longkanker significant met 16% [RR = 0.84, 95% BI = 0.79-0.90] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 19 cohort studies met in totaal 1877375 deelnemers waarvan 16422 mensen met longkanker, dat het eten van veel groenten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van longkanker significant met 10% [RR = 0.90, 95% BI = 0.84-0.96] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 portie groenten en fruit per dag, de kans op het krijgen van longkanker significant met 3% [p = 0.07] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 portie fruit per dag, de kans op het krijgen van longkanker significant met 5% [p 0.01] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 portie groenten per dag, de kans op het krijgen van longkanker significant met 3% [p = 0.09] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het significante verlaagde risico op het krijgen van longkanker niet meer toenam boven 2 porties groenten en 2 porties fruit per dag.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van 2 porties groenten en 2 porties fruit per dag de kans op het krijgen van longkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Fruit and vegetable consumption and risk of lung cancer: a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies by Wang Y, Li F, [...], Wang M.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25747805

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en het eten van groenten en fruit.
Wat 1 portie groente en 1 portie fruit inhoudt, kunt u hier opzoeken.

 

Kruisbloemige groenten verlagen mogelijk eierstokkanker

Onderzoeksvraag:
Epidemiologische onderzoeken naar het verband tussen het eten van kruisbloemige groenten en het risico op het krijgen van eierstokkanker hebben inconsistente resultaten opgeleverd en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van kruisbloemige groenten de kans op het krijgen van eierstokkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 4 cohort en 4 patiënt-controle studies met in totaal 304432 deelnemers waarvan 3301 mensen met eierstokkanker.
Er was geen publicatie bias.  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van kruisbloemige groenten de kans op het krijgen van eierstokkanker significant met 11% [gepoolde RR = 0.89, 95% BI = 0.81-0.99, I2 = 9.7%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in cohort studies dat het eten van kruisbloemige groenten de kans op het krijgen van eierstokkanker niet significant met 8% [RR = 0.92, 95% BI = 0.80-1.07] verlaagde. Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat het eten van broccoli de kans op het krijgen van eierstokkanker niet significant met 22% [RR = 0.78, 95% BI = 0.58-1.06] verlaagde. Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van kruisbloemige groenten de kans op het krijgen van eierstokkanker mogelijk verlaagde. Mogelijk omdat het verlaagde risico niet significant was in cohort studies.

Oorspronkelijke titel:
Intake of cruciferous vegetables is associated with reduced risk of ovarian cancer: a meta-analysis by Hu J, Hu Y, [...], Zheng S.

Link:
http://apjcn.nhri.org.tw/server/APJCN/24/1/101.pdf

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en kruisbloemige groenten. De conclusie gevonden in cohort studies weegt nu eenmaal zwaarder dan de conclusie gevonden in zowel cohort als patiënt-controle studies.

Deze maaltijd leveren minimaal 200 gram kruisbloemige groenten. Kruisbloemige groenten zijn spruitjes, broccoli en verschillende koolsoorten.

 

Vet verhoogt niet borstkanker

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het eten van vet de kans op het krijgen van borstkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 24 prospectieve cohort studies.  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vet vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van borstkaner significant met 10% [95% BI = 1.02-1.19] verhoogde. Echter, dit verhoogde risico verdween na gecorrigeerd te hebben voor de traditionele risicofactoren van borstkanker.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses geen verband tussen het eten van dierlijk vet, plantaardig vet, verzadigd vet, enkelvoudig onverzadigd vet, meervoudig onverzadigd vet, n-3-PUFA, n-6-PUFA, EPA, DHA, alfa-linoleenzuur, linolzuur, arachidonzuur en oliezuur en het krijgen van borstkanker.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van verschillende soorten vet de kans op het krijgen van borstkanker niet verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary total fat and fatty acids intake, serum fatty acids and risk of breast cancer: A meta-analysis of prospective cohort studies by Cao Y, Hou L and Wang W.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26595162

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over borstkanker en vet.

Deze maaltijden zijn vetarm.

 

Dagelijks 50 mg vitamine C via voeding verlaagt slokdarmkanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van vitamine C de kans op het krijgen van slokdarmkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 20 studies met 7063 mensen zonder slokdarmkanker en 3955 mensen met slokdarmkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vitamine C vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van slokdarmkanker significant met 42% [gepoolde OR = 0.58, 95% BI = 0.49-0.68, I2  = 56%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 50 mg vitamine C per dag, de kans op het krijgen van slokdarmkanker significant met 13% [gepoolde OR = 0.87, 95% BI = 0.80-0.93, p-lineair  = 0.0002] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van minimaal 50 mg vitamine C per dag, de kans op het krijgen van slokdarmkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Association between dietary vitamin C intake and risk of esophageal cancer: A dose-response meta-analysis by Bo Y, Lu Y, […], Lu Q.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26355388

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en vitamine C.

Deze maaltijden leveren minimaal 100 mg vitamine C.

 

Veel vitamine A en beta-caroteen via voeding verlagen longkanker

Onderzoeksvraag:
Verlagen het eten van beta-caroteen en vitamine A de kans op het krijgen van longkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 19 studies met in totaal 10261 patiënten met longkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 11 studies dat het eten van veel vitamine A vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van longkanker significant met 14.5% [RR = 0.855, 95% BI = 0.739-0.989, I2 = 60.5%] verlaagde.
Dit verlaagde risico werd alleen gevonden in cohort studies [RR = 0.869, 95% BI = 0.758-0.980] en onder Aziaten [RR = 0.682, 95% BI = 0.556-0.837].

De onderzoekers vonden in 11 studies dat het eten van veel vitamine A vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van longkanker onder mannen significant met 20.3% [RR = 0.697, 95% BI = 0.553-0.879] verlaagde. Dit verlaagde risico werd echter niet teruggevonden onder vrouwen.

De onderzoekers vonden in 18 studies dat het eten van veel beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van longkanker significant met 23.2% [RR = 0.768, 95% BI = 0.675-0.874, I2 = 55.9%] verlaagde.

Dit verlaagde risico werd gevonden onder Amerikanen [RR = 0.742, 95% BI = 0.618-0.890], Aziaten [RR = 0.685, 95% BI = 0.523-0.896] en in cohort studies [RR = 0.867, 95% BI = 0.782-0.962].

De onderzoekers konden geen dosis-afhankelijke analyses uitvoeren wegen te weinig gegevens.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vitamine A en beta-caroteen de kans op het krijgen van longkanker verlaagden.

Oorspronkelijke titel:
Association of Dietary Vitamin A and β-Carotene Intake with the Risk of Lung Cancer: A Meta-Analysis of 19 Publications by Yu N, Su X, [...], Kang J.

Link:
http://www.mdpi.com/2072-6643/7/11/5463/htm

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en vitamine A en beta-caroteen.
Het eten van veel vitamine A betekent in de praktijk dat de dagelijkse voeding minimaal de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid moet dekken.

Deze maaltijden dekken de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A van (minimaal) 1 dag.

Vitamine C-supplementen kunnen kanker niet voorkomen

Onderzoeksvraag:
Voorkomt het slikken van vitamine C kanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 RCT’s met in totaal 62619 deelnemers, waarvan 31326 in de vitamine C-groep en 31293 in de placebo groep.
De leeftijd van de deelnemers varieerde tussen 35 en 80 jaar.
De dosering van vitamine C varieerde tussen 120 en 500 mg per dag.
Er was geen sprake van publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden geen verband tussen het slikken van vitamine C en het voorkomen van kanker [RR = 1.00; 95% BI = 0.95-1.05, I2 = 10.3%]. Ook in de subgroepenanalyses konden de onderzoekers geen verband vinden.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van 120-500 mg vitamine C per dag kanker niet voorkwam.

Oorspronkelijke titel:
Efficacy of Vitamin C Supplements in Prevention of Cancer: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials by Lee B, Oh SW and Myung SK.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4666862/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en vitamine C. Het is nu wetenschappelijk bewezen dat het slikken van vitamine C de kans op het krijgen van kanker niet verlaagde, echter het eten van vitamine C verlaagt wel de kans op het krijgen van kanker. Met andere woorden, vitamine C alleen verlaagt niet kanker maar een voeding met veel vitamine C verlaagt wel kanker.
Deze maaltijden leveren minimaal 100 mg vitamine C.
 

Dagelijks veel flavonoïden via voeding verlaagt coronaire hartziekten

Onderzoeksvraag:
Epidemiologische studies naar de relatie tussen de inname van flavonoïden en het risico op het krijgen van coronaire hartziekten (CHD) lieten tegenstrijdige resultaten zien en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van flavonoïden de kans op het krijgen van coronaire hartziekten? 

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 15 prospectieve studies met 452564 deelnemers, waarvan 7233 patiënten met coronaire hartziekten.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel flavonoïden vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van coronaire hartziekten significant met 15% [RR = 0.850, 95% BI = 0.794-0.910, I2 = 26.0%] verlaagde.
Dit verlaagde risico werd zowel in Europa als de VS gevonden.

De onderzoekers vonden een lineair dosisafhankelijk verband tussen het eten van flavonoïden en de kans op het krijgen van coronaire hartziekten.
Echter, de onderzoekers vonden een non-significant 5% verlaagde risico [IRR = 0.95, 95% BI = 0.88-1.02] voor elke 20 mg flavonoïden per dag.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel flavonoïden de kans op het krijgen van coronaire hartziekten verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary flavonoids intake and the risk of coronary heart disease: a dose-response meta-analysis of 15 prospective studies by Jiang W, Wei H and He B.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25555317

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over flavonoïden en hart- en vaatziekten.

 

100 gram fruit per dag verlaagt maagkanker

Onderzoeksvraag:
Het verband tussen voedingsfactoren en het risico op het krijgen van maagkanker zijn geanalyseerd in een groot aantal studies, maar met tegenstrijdige resultaten en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Welke voedingsfactoren verlagen of verhogen de kans op het krijgen van maagkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 76 prospectieve cohort studies met 6316385 deelnemers, waarvan 32758 patiënten met maagkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 5 gram zout per dag de kans op het krijgen van maagkanker significant met 12% verhoogde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 10 gram alcohol per dag de kans op het krijgen van maagkanker significant met 5% verhoogde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 gram fruit per dag de kans op het krijgen van maagkanker significant met 5% verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat zout en alcohol de kans op het krijgen van maagkanker verhogen terwijl fruit de kans op het krijgen van maagkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Landscape of dietary factors associated with risk of gastric cancer: A systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies by Fang X, Wei J, [...], Min J.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26589974

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker, zout, alcohol en fruit.
 

14 glazen alcohol per week verlaagt hartfalen

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het drinken van alcohol de kans op het krijgen van hartfalen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 prospectieve studies met in totaal 202378 deelnemers, waarvan 6211 patiënten met hartfalen.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van 14 glazen alcohol per week de kans op het krijgen van hartfalen significant met 15% [gepoolde adjusted RR = 0.85, 95% BI = 0.78-0.93] verlaagde.
Echter, het verlaagde risico was niet meer significant boven 14 glazen alcohol per week [gepoolde adjusted RR = 0.90, 95% BI = 0.72-1.13].

De onderzoekers vonden in de dosisafhankelijke analyses een significant verlaagde risico van 10% [95% BI = 0.84-0.96] voor 3 glazen per week, 17% [95% BI = 0.73-0.95] voor 7 glazen per week en 16% [95% BI = 0.72-0.98] voor 10 glazen per week.

De onderzoekers concludeerden maximaal 14 glazen alcohol per week verlaagde de kans op het krijgen van hartfalen.

Oorspronkelijke titel:
Alcohol consumption and risk of heart failure: a dose-response meta-analysis of prospective studies by Larsson SC, Orsini N and Wolk A.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25598021

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over alcoholconsumptie en hart- en vaatziekten.

 

Thee verlaagt mogelijk schildklierkanker onder Europeanen en Amerikanen

Onderzoeksvraag:
Epidemiologische studies naar de relatie tussen theeconsumptie en het risico op het krijgen van schildklierkanker lieten inconsistente resultaten zien en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het drinken van thee de kans op het krijgen van schildklierkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 2 cohort studies en 12 patiënt-controle studies met 106447 deelmemers, waarvan 2955 patiënten met schildklierkanker.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 14 studies dat het drinken van veel thee, de kans op het krijgen van schildklierkanker significant met 12.6% [RR = 0.774, 95% BI = 0.619-0.967, I2 = 36.5%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in patiënt-controle studies dat het drinken van veel thee, de kans op het krijgen van schildklierkanker significant met 25.3% [RR = 0.747, 95% BI = 0.574-0.972] verlaagde. Echter, dit verlaagde risico werd niet teruggevonden in cohort studies.

De onderzoekers vonden dat het drinken van veel thee, de kans op het krijgen van schildklierkanker onder Amerikanen significant met 39.8% [RR = 0.602, 95% BI = 0.390-0.928] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van veel thee, de kans op het krijgen van schildklierkanker onder Europeanen significant met 23.5% [RR = 0.765, 95% BI = 0.575-0.981] verlaagde. Echter, dit verlaagde risico werd niet teruggevonden onder Aziaten.

De onderzoekers concludeerden dat het drinken van veel thee de kans op het krijgen van schildklierkanker onder Europeanen en Amerikanen mogelijk verlaagde. Mogelijk omdat het verlaagde risico niet werd gevonden in cohort studies.

Oorspronkelijke titel:
Association of tea consumption and the risk of thyroid cancer: a meta-analysis by Ma S, Wang C, […], Li C.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4613105/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en het drinken van thee.

 

Noten verlagen sterfte door hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de kans op sterfte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 20 prospectieve cohort studies met 467389 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 10 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.77-0.85, I2 = 43%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 5 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door hart- en vaatziekten significant met 27% [RR = 0.73, 95% BI = 0.68-0.78, I2 = 16%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 7 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op CHD-mortaliteit significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.64-0.76, I2 = 0%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel noten de kans op sterfte door alle oorzaken verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
A systematic review and meta-analysis of nut consumption and incident risk of CVD and all-cause mortality by Mayhew AJ, de Souza RJ, [...], Mente A.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26548503

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het eten van noten en hart- en vaatziekten.

Noten verlagen sterfte door hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de kans op sterfte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 20 prospectieve cohort studies met 467389 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 10 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.77-0.85, I2 = 43%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 5 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door hart- en vaatziekten significant met 27% [RR = 0.73, 95% BI = 0.68-0.78, I2 = 16%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 7 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op CHD-mortaliteit significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.64-0.76, I2 = 0%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel noten de kans op sterfte door alle oorzaken verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
A systematic review and meta-analysis of nut consumption and incident risk of CVD and all-cause mortality by Mayhew AJ, de Souza RJ, [...], Mente A.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26548503

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het eten van noten.

Een hoge vitamine B6- en B12-bloedwaarde verlagen niercelkanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt een hoge vitamine B-bloedwaarde de kans op het krijgen van niercelkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 cohort studies met 133995 deelnemers, waarvan 2441 patiënten met niercelkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge serum vitamine B12-bloedwaarde de kans op het krijgen van niercelkanker significant met 28% [RR = 0.72, 95% BI = 0.52-1.00, p = 0.048] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 microgram foliumzuur per dag, de kans op het krijgen van niercelkanker significant met 3% [RR = 0.97, 95% BI = 0.93-1.00, p = 0.048] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge serum vitamine B6-bloedwaarde de kans op het krijgen van niercelkanker significan met 17% [RR = 0.83, 95% BI = 0.77-0.89, p 0.001] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van de vitamine B2-bloedwaarde met 5 nmol/L, de kans op het krijgen van niercelkanker significant met 6% [RR = 0.94, 95% BI = 0.89-1.00, p = 0.045] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge serum vitamine B2-, B6-, foliumzuur- en B12-bloedwaarde de kans op het krijgen van niercelkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
One-Carbon Metabolic Factors and Risk of Renal Cell Cancer: A Meta-Analysis by Mao B, Li Y, […], Wang G.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4625965/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker.

De beste manier om de vitamine-bloedwaarde te verhogen is door voedingssupplementen te slikken en/of maaltijden te kiezen die minimaal de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid dekken. Deze maaltijden dekken de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 van (minimaal) 1 dag.

Deze maaltijden leveren minimaal 100 microgram foliumzuur.
 

Hormonentherapie verhoogt eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen

Onderzoeksvraag:
Verhoogt hormonentherapie de kans op het krijgen van eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 cohort studies met 2350546 vrouwen waarvan 7549 vrouwen met eierstokkanker en 3 patiënt-controle studies met 1347 vrouwen met eierstokkanker en 2052 vrouwen zonder eierstokkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het volgen van een oestrogeentherapie de kans op het krijgen van eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen significant met 37% [HR/RR  =  1.37, 95% BI = 1.19 tot 1.58, p    0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een oestrogeen-progestageentherapie de kans op het krijgen van eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen significant met 27% [HR/RR  =  1.27, 95% BI = 1.18 tot 1.36, p    0.001] verhoogde.                             

De onderzoekers vonden dat het volgen van een combinatie oestrogeen- en oestrogeen-progestageentherapie de kans op het krijgen van eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen significant met 31% [HR/RR  =  1.31, 95% BI = 1.08 tot 1.58, p =  0.006] verhoogde.                               

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het volgen van een hormoontherapie de kans op het krijgen van sereuze eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen significant met 46% [HR/RR  =  1.46, 95% BI  =  1.28 tot 1.67, p    0.001] verhoogde.                              

De onderzoekers concludeerden dat het volgen van een oestrogeen- en/of oestrogeen-progestageentherapie de kans op het krijgen van eierstokkanker, met name sereuze eierstokkanker onder postmenopauzale vrouwen verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Hormone therapy and risk of ovarian cancer in postmenopausal women: a systematic review and meta-analysis by Shi LF, Wu Y and Li CY.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26506499

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker.

Bij de normale ontwikkeling van de borsten spelen geslachtshormonen (oestrogeen en progestageen) een belangrijke rol als groeifactoren. Zij zetten de cellen van het borstweefsel aan tot deling. Dit proces loopt via zogenoemde hormoonreceptoren.

Bij ongeveer 5 tot 10% van de mensen is erfelijkheid de oorzaak van de eierstokkanker.

De meest voorkomende vorm (85%) van eierstokkanker is sereuze eierstokkanker.